Strona:Klemens Junosza - O poezji i poetach.djvu/3

 Myli się ten kto sądzi, że ideały istnieją tylko w poezji, istnieją one w rachunkach i w księgach buchalteryjnych, a każda omyłka i niezgodność cyfr szpeci je haniebnie i ściąga na grunt pospolitości. Panowie! za życia nieboszczyka Marcina naszego nieodżałowanego kolegi z Komisji Skarbu widziałem księgi wzniosłe, były one czyste jak oko dziewicy, porządne i zgodne jak werk genewskiego zegarka, a taka tam panowała harmonja cyfr! taka rytmiczność pozycji i summ szczegółowych! taki słodki spokój wiał z każdej rubryki, że zachwycałem się tym urokiem porządku! przy przeglądaniu zaś rubryki depozytów skarbowych tymczasowych rozpłakałem się jak dziecko!!! (W tem miejscu prelegent uciera nos), pierwiastek tedy idealny istnieje w rachunkowości i administracji, ztąd też pierwiastki czysto finansowe i administracyjne znajdują się w poezji i jeżeli mówię o tej sztuce, to tylko dla tego, że znam się na tem i jako były asesor ekonomiczny mam poczucie porządku wiejącego ze wszystkich poetycznych referatów....
 Weźcie naprzykład pierwszy lepszy elaborat poetyczny i przypatrzcie mu się uważnie.
 Przedewszystkiem uderzy Was ścisłe stosowanie się do formy lub form stale określonych i raz na zawsze przyjętych. Pod tym względem poeta stoi nierównie wyżej od referenta, bo gdy ten zaczynając wypracowanie od wyrazów... wydział ma honor etc., ujmuje tylko całość w pewną formę, poeta zaczynając referat od słów np. O ty! w marzeniach sennych wypieszczona! w drugim zaraz wierszu stosuje się do formy i mówi: Czy słyszysz, jak me serce, w ciągłych mękach kona! porządek ów, owa formalność krępuje tu niemal każdy wyraz, sylabę, nie pozwala na niesforne wybryki, lecz na całej pracy kładzie piętno szlachetnej sympatji i taktu. Czytając raz „Pana Tadeusza“ przypomniałem sobie księgi buchalteryjne nieboszczyka Marcina i na płacz mi się zbierało. Obadwa już nie żyją! ah gdyby żyli jeszcze zrobiłbym poetę buchalterem, a buchaltera poetą i nie wątpię, że zarówno poezja, jak i administracja zyskałyby choćby nowych a wielkich bez zaprzeczenia genjuszów.