Strona:Klemens Junosza - Pachciarz XX wieku.djvu/5

 — O tatku — odezwała się Zosia — to się na nic nie zda...
 — Dla czego?
 — Bo myśmy już ułożyli z panem Ignacym, na co te pieniądze mają być użyte — i jeżeli tatko chce mu zrobić tę... jak tam palpitacyę, to ja będę bardzo płakała... i...
 — Nie palpitacyę, tylko telepatyę.
 — I... mogę mu szepnąć inną telepatyę, wprost do ucha, jak go tylko zobaczę...
 — Proszę! pi! pi!
 — Ja go bardzo kocham i bez niego żyćbym nie mogła.
 Panna Zofia rozpłakała się na dobre, matka stanęła po jej stronie i zrobiła się mała sprzeczka małżeńska.
 W takich wypadkach pan Michał zwykł był zapalać fajkę i zamykać się w swoim pokoju. Tak też i teraz uczynił, z tą tylko różnicą, że zamiast iść do swej kancelaryi, skorzystał z pięknej pogody i usiadł na ganku.
 Po chwili stanął przed nim we własnej osobie sam Dawid Nochberger, pachciarz, pokłonił się nizko, jako człowiek cichy i pokornego serca i powitawszy pana Michała grzecznem słowem, zaczął delikatnie gładzić swoję kasztanowatą brodę.
 Agronomia uczy, że żyd na szlachcica działa niekiedy dodatnio, niekiedy ujemnie, co zależy od natury interesu, z jakim przychodzi. Tym razem szanowny Dawid przyszedł z propozycyą, chciał coś kupić — więc w panu Michale powstał prąd sympatyczny, dodatni...
 Szło o sprzedaż kilkunastu wybrakowanych owiec; skończyli bez targu prawie. Nazajutrz rano Dawid miał się zgłosić z pieniędzmi po nabytek.
 Pan Michał okazywał skłonność do pogawędki.
 — No, Dawidzie, rzekł, owce owcami, pieniądze pieniędzmi... ale są jeszcze inne kwestye.
 — Owszem, krowy ja też kupuję.
 — Nie, nie o tem chcę mówić.
 — To może cokolwieczek rzepaku. Niech wielmożny pan o tem pamięta, że zawsze lepiej jest handlować ze swoim żydkiem, choć on wcale niewielka osoba, aniżeli z obcymi żydami, choć pokazują duże fanaberye i są bogate łajdaki...
 — Mój Dawidzie, teraz świat idzie szybko, ciągłe zmiany są, może niedługo przyjdzie taki czas, że żydzi wcale nie będą handlowali.
 — Z przeproszeniem pana, a kto?
 — Albo ja wiem, może będzie jaka maszyna handlująca parowa albo elektryczna.
 — Jakto maszyna?
 — Ha, jakżeż ci wytłomaczę? Wyobraź sobie, że będzie taki ogromny żyd żelazny.
 — Żelazny? nu, nu, un ma być żelazny?
 — Nie uprzedzam się, może będzie z aluminium, z bronzu albo z mosiądzu.
 — Dawid cofnął się o krok...
 — Lichtarz mosiędzowy — rzekł, — albo mosiędzowy samowar, może być, ale żyd... dlaczego pan tak przeklina, co panu żydzi złego zrobili?
 — Ależ ja nie przeklinam bynajmniej, tylko przypuszczam...
 — Poco? Ja pana proszę niech pan tego nie robi, po co ma być takie słowo przypuszczone...
 — No dobrze, więc nie żyd, ale maszyna handlująca; dajmy na to, że będą w niej dwie dziury...
 — Poco dziury?
 — Jedna dziura do wsypywania zboża, druga zaś przez którą wylatywać będą pieniądze.
 — Nu, a kto będzie siedział we środku, żeby obrachować, ile się należy pieniędzy, pewnie żyd?
 — Właśnie, że nie; elektryczność...
 — Handlująca elektryczność? Przepraszam pana dobrodzieja, ale to głupstwo jest, kto widział taki interes...
 — Mój Dawidzie, twoj dziadek nie znał ani telegrafu, ani kolei żelaznej, a ty przecież jeździsz po żelaznych szynach i dowiadujesz się z depesz, po czemu jest pszenica w Gdańsku.
 — To jest prawda...
 — A widzisz... Dziś, kochanie, cuda się dzieją, proszę cię naprzykład, pług parowy. Widziałeś?