Strona:Kościół a Rzeczpospolita.djvu/075

Ta strona została przepisana.



ROZDZIAŁ ÓSMY.
Czy państwo powinno oddzielić się
od kościoła?

Jest to pogląd ogólny, że kraje wolne powinny oddzielać się od kościoła. Ribot pisał do pewnego katolika: „Rozdział kościoła i państwa narzuci się wcześniej lub poźniej, leży bowiem w charakterze myśli współczesnej“. Anatol Leroy-Beaulieu powiedział: „Rozdział kościoła i państwa jest zakończeniem nieuniknionym sekularyzacji państw współczesnych.“ Mógłbym przytoczyć inne jeszcze świadectwa, lecz ani jednego bardziej poważnego.
Ale dlaczego rozdział kościoła i państwa narzuci się wcześniej lub później? Dlaczego sekularyzacja państw pociąga za sobą fatalnie rozdział? Powodem tego jest ten takt, że cywilizacja podkreśla w państwie coraz dobitniej różnicę między ustrojem cywilnym a religijnym. W społeczeństwach pierwotnych kapłan jest królem. Ludy, w miarę jak się rozwijają, zrywają więzy teokracji, które oplątywały je od dzieciństwa.
Oto prawdy ogólne. Są one dosyć jasne tylko dla umysłów zdolnych do rozumowania. Istnieją pozatym przy-