Strona:Kobieta polska w nauce.pdf/25

Ta strona została uwierzytelniona.

teraźniejszych“, studjum etnograficzne w kierunku zagadnienia pantureckiego i materjał bibljograficzny, tyczący się Turków pierwotnych oraz obecnych w Azji Środkowej, (wszystkie w jęz. angielskim) przedstawiają dużą wartość naukową. Obok gruntownej znajomości przedmiotu posiadała dr. Czaplicka dar żywego opowiadania i popularyzowania, czem odznacza się zwłaszcza praca jej „Mój rok na Syberji“. Manchester Guardian, pisząc o tej książce, twierdzi, że „łączy ona w sobie obok wiedzy i drobiazgowości uczonego tak rzadko spotykany równocześnie pogląd i urok artysty“.
W zimie 1920 r. odbyła podróż po Stanach Zjednoczonych, wygłaszając odczyty o Polsce.
W roku bieżącym mają wyjść trzy naukowe jej prace, których druk uległ opóźnieniu skutkiem wojny.
Zmarła tragiczną śmiercią przedwcześnie w maju r. b. zostawiła ciężki żal po sobie zarówno wśród kolegów i uczonych w drugiej swojej ojczyźnie, która oczekiwała od niej wielu jeszcze niespożytych dzieł twórczego umysłu, jak i w kraju, gdzie do poczucia bolesnej straty przyłączył się gorzki wyrzut niedocenienia naukowych zasług rodaczki, niespożytkowania jej siły i pracy na tych placówkach, w które — prócz wiedzy głębokiej — byłaby tchnęła to serdeczne ukochanie, to zrozumienie celów i zadań rodzimych, z jakiem szła zawsze ku Polsce.


∗                       ∗

Z chwilą dopuszczenia kobiet do Uniwersytetów w Krakowie i Lwowie powstał zastęp uczonych kobiet polskich, które skończyły studja bądź całkowicie w kraju, bądź uzupełniły je tylko następnie zagranicą[1].

Do najwybitniejszych z pomiędzy nich należy dr. Zofja Gąsiorowska-Schmytowa. Urodzona w 1893 r. doktoryzowała się w Krakowie na podstawie pracy „Służba narodowa w sprawie Andrzeja Towjańskiego“, uznanej przez prof. Kleinera (Tyg. Illustr. 1920 r.) za pierwszą naukową książkę o filozofie — mistyku polskim, a pozatem za „najważniejszą z pośród ogółu prac poświęconych dziejom ducha polskiego w epoce porozbiorowej“.

  1. Pierwsze hospitantki w Krakowie pojawiły się w 1894 r., we Lwowie zaś w 1896 r. Pierwszy kobiecy doktorat w Polsce otrzymała Zofja Moraczewska w 1904 r.