Strona:Kobiety antyku.pdf/20

wzmianki o kobietach piastujących funkcje kapłańskie w poszczególnych miastach. Były to jednak, podobnie jak w Grecji, kulty ściśle kobiece. W okresie późnej republiki spotykamy kobiety również w kultach dostępnych zarówno mężczyznom, jak i kobietom. Trzeba jednak pamiętać, że kultura i religia rzymska podlegały wpływom innych ludów, szczególnie wpływom greckim już co najmniej od VI w. p.n.e., a już w końcu III w. p.n.e. i mocniej jeszcze w II w I w. rozmaite kulty Bliskiego Wschodu zajmują coraz więcej miejsca w Panteonie rzymskim. Trudno więc czasem rozróżnić w późniejszym okresie obyczaje rdzennie rzymskie od napływowych, szczególnie że wiele bóstw greckich zostało zidentyfikowanych z rzymskimi (Juno—Hera, Minerwa—Atena, Diana—Artemida itd.).
 W okresie klasycznym Rzymu w każdym razie kobiety mają swoją, poważną rolę w kultach rzymskich i w kolegiach kapłańskich, szczególnie związanych z boginiami (Westa, Bona Dea).
 Odtworzenie pozycji kobiety w początkowym okresie dziejów Rzymu nasuwa jeszcze poważniejsze trudności niż w dziejach Grecji. Nie zachowały się bowiem żadne większe teksty literackie z wieków VII–IV p.n.e., nie mamy z tego okresu utworów takich, jak epopeje Homerowe, utwory Hezjoda czy liryka grecka. Grecy w momencie spotkania z Rzymianami mieli znacznie wyższy poziom kultury i dlatego też wywarli znaczny wpływ na kulturę Rzymu. Stąd powstają trudności w odtworzeniu rdzennie rzymskich obyczajów czasów najdawniejszych i odróżnienia ich od naleciałości greckich. Natomiast znacznie bardziej precyzyjnie niż w przypadku Grecji możemy określić sytuację prawną kobiety w państwie rzymskim. Ze źródeł późniejszych odtworzono bowiem dosyć dokładnie wczesny system praw obowiązujący już w początkach republiki. Dla okresu III–I w. p.n.e., a szczególnie dla czasów cesarstwa, rozporządzamy wyjątkowo jak na starożytność licznymi źródłami prawnymi — zbiory praw, wyciągi z ustaw, a nawet dyskusje dotyczące interpretacji przepisów prawnych.
 Kobiety rzymskie, tak jak kobiety greckie, pozostawały również pod opieką ojca, męża, najbliższego krewnego, a w ich braku wyznaczonego przez władze opiekuna (tutor — odpowiednik greckiego kyrios).
 Dopiero w okresie cesarstwa prawo przewidywało zwolnienie