Strona:Krach na giełdzie.pdf/188

nych inwestycji. Zniszczenia środków produkcji i trwałych dóbr konsumpcyjnych przybrały podczas drugiej wojny światowej znacznie większe rozmiary niż podczas pierwszej. Równocześnie wystąpiły inne czynniki, które spowodowały nie znane przed wojną tempo wzrostu produkcji. W latach 1939—1945 spadek produkcji cywilnej był znacznie poważniejszy niż w okresie 1914—1918, objął więcej gałęzi przemysłu. Dawał o sobie znać tzw. odłożony popyt konsumpcyjny, czyli „głód towarowy”, szczególnie wśród lepiej sytuowanych grup ludności. Wystąpił też kryzys mieszkaniowy wskutek zahamowania podczas wojny nowego budownictwa mieszkaniowego. Istniało też wielkie zapotrzebowanie na renowacje nie odnawianego w czasie wojny (a często od wielkiego kryzysu) lub odnawianego w niedostatecznym stopniu kapitału trwałego oraz na nowe inwestycje produkcyjne. Stąd też faza rozkwitu w cyklu powojennym była niezwykle dynamiczna prawie we wszystkich krajach kapitalistycznych.
 W Europie zachodniej właśnie do roku 1949 trwał etap odbudowy i stopniowej likwidacji pozostałości gospodarki wojennej, a następnie rozpoczął się okres ożywienia przemysłowego w oparciu o modernizację aparatu wytwórczego, budownictwa przemysłowego itp. Załamanie kryzysowe w tych krajach po raz pierwszy wystąpiło po wojnie dopiero w 1952 r. Wówczas to spadła produkcja przemysłowa w Belgii, Anglii, Danii, Szwecji, Finlandii i Grecji. Był to spadek niewielki; w Belgii, gdzie wyniósł 5%, był najwyższy. Prawie we wszystkich kapitalistycznych krajach Europy zmniejszyło się tempo wzrostu produkcji oraz zwiększyło bezrobocie. W Holandii i Norwegii nastąpiło całkowite zahamowanie wzrostu produkcji przemysłowej, minimalny jej wzrost zaznaczył się w Austrii. Odsetek bezrobotnych w stosunku do ogółu pracowników i robotników we Włoszech wzrósł do 10%, w Austrii — do 9%, w Holandii — do 3,5%. We Francji liczba bezrobotnych wzrosła ze 120 tysięcy do 180 tysięcy osób. Najwyższy odsetek bezrobocia, 12% miał miejsce w Belgii. Jedynym krajem, gdzie bezrobocie uległo zmniejszeniu, była Niemiecka Republika Federalna. W NRF i w Japonii, krajach zwyciężonych, ożywienie produkcji po zakończeniu działań wojennych zaczęło się później. Dlatego kraje te nie przeżyły załamania kryzysowego