Strona:Krach na giełdzie.pdf/25

wartości, a następnie sprzedawali je po cenie kilka- a nawet kilkanaście razy wyższej.
 Wszystkie te interesy wpływały na ożywienie gospodarki angielskiej i były one zarazem przyczyną i rezultatem tego ożywienia. Budowano wiele nowych zakładów przemysłowych, szczególnie wzrastała mechanizacja tkactwa. Produkcja cegły, odzwierciedlająca ogólny stan budownictwa, tylko w latach 1822—1825 zwiększyła się blisko dwukrotnie. Wzrastała ogólna produkcja przemysłowa. W roku 1825 była ona większa w porównaniu z 1819 r. o 37%. W szczególności zwiększyła się produkcja przemysłu bawełnianego oraz hutnictwa żelaza. W związku z rozwojem przemysłu nastąpił znaczny wzrost cen, szczególnie surowców, mający czasem charakter spekulacyjny. Towarzyszyło mu olbrzymie zwiększenie importu surowców, który w latach 1821—1825 wzrósł ogółem o ponad 70%. „Różnego rodzaju ludzie, począwszy od sprzedawcy i aptekarza, a kończąc na kupcu d szlachcicu, chcieli kupować bawełnę” — pisze „Times” z 3 września 1825 r. Doprowadziło to w końcu do nadmiaru zgromadzonych surowców, w szczególności dlatego że eksport wyrobów wzrastał w mniejszym tempie niż import, a co gorsza, w 1825 r. nastąpiło przepełnienie rynków zagranicznych towarami angielskimi, co w rezultacie spowodowało spadek eksportu. Zbyt więc skurczył się, zmalało zapotrzebowanie na surowce, wystąpił ich nadmiar. Zmniejszenie zakupu surowców przez właścicieli fabryk, w szczególności bawełnianych, stało się sygnałem do powszechnego spadku cen. Ceny bawełny spadły aż o 60%. Równocześnie zyski z kopalń południowoamerykańskich nie napłynęły w takiej wysokości i tak szybko, jak się spodziewano.
 Nastąpiła katastrofa. Bank Anglii 2 sierpnia 1825 r. odmówił udzielania jakichkolwiek kredytów pod zastaw papierów wartościowych. Wybuchła panika na giełdzie. Kursy akcji zaczęły gwałtownie spadać. Ten kryzys pieniężny, który wyraził się m. in. w bankructwie banków i wstrzymaniu przez wiele z nich wypłat, osiągnął swój punkt szczytowy w grudniu 1825 r. Zwiększył się znacznie popyt na złoto, na które wymieniano banknoty. Zapas złota w Banku Anglii, w ciągu 20 miesięcy, do końca 1825 r., spadł ponad jedenastokrotnie.