Strona:Krach na giełdzie.pdf/92

Ta strona została przepisana.

ny”] stał się jak gdyby sygnałem do zahamowania wszelkiej działalności gospodarczej.”[1] „Codziennie donoszono o bankructwach handlowych, z każdym dniem wzmagało się paniczne dążenie do przekształcenia za wszelką cenę wszystkiego w pieniądz gotówkowy, do nabywania złota lub jego ekwiwalentu. Kredyt został prawie zupełnie sparaliżowany.”[2]
System bankowy uległ całkowitemu rozprzężeniu. We wszystkich ośrodkach obserwowano paniczny run na banki. W ciągu roku zbankrutowało ponad 600 banków i instytucji bankowych, w tym ponad 150 banków stanowych. Samych tylko bankructw handlowych w 1893 r. zanotowano ponad 15 tysięcy.
Kryzys wywołał znaczny spadek produkcji przemysłowej; szczególnie dotyczyło to surówki żelaza, parowozów i statków. Ogólny wskaźnik produkcji przemysłu przetwórczego obniżył się o 14%. Kryzys osiągnął dno w 1894 r., określanym przez współczesnych mianem „okresu nadzwyczajnej i bezprzykładnej depresji”, ogromnego bezrobocia, niskich cen oraz stale kurczącego się spożycia.
W bardzo dotkliwy sposób odbił się kryzys 1893 r. na amerykańskiej klasie robotniczej. W początkach 1894 r. co najmniej 3 miliony, czyli 16,7% ogółu robotników, pozostawało bez pracy. Badania przeprowadzone w ośrodkach przemysłowych USA wykazały, że w wielu miastach 30—40% robotników straciło pracę. Tak było w Chicago, Nowym Jorku i całym stanie Massachusetts. Nigdy dotąd w historii USA kryzys nie pozbawił tylu ludzi pracy i środków utrzymania.

Według oficjalnej statystyki w latach 1890—1896 miało miejsce ponad 10 tysięcy strajków z udziałem przeszło 2,5 miliona robotników. Największe rozmiary przybrał ruch strajkowy w 1894 r. Najbardziej masowy w owym roku był strajk kolejarzy. Walkę zapoczątkowało kilka tysięcy robotników towarzystwa wagonów sypialnych Pullmana, których płace zostały obniżone o 25%. Strajk solidarnościowy, podjęty przez Amerykański Związek Kolejarzy, sparaliżował ruch kolejowy w 27 stanach. Aby złamać strajk, prezydent skierował wojska do okręgu Chicago, który był ośrodkiem walki. Zabito 30 robotników, a około 100 odniosło rany. Przemoc, sądowy zakaz strajku i aresztowania przywódców zdławiły opór.

  1. J. Collman, Our mysterious Panics, Nowy Jork 1931, s. 160—164.
  2. Cyt. za L. Mendelson, Teoria i historia kryzysów, t. II, s. 342—343.