Strona:Kraków przewodnik dla zwiedzających z planem miasta.djvu/19

Ta strona została uwierzytelniona.


Teatr Miejski i kościół św. Krzyża.


Po opuszczenu dworca kolejowego udajemy się ku dobrze widocznym przed nami drzewom plantacji miejskich.
Plantacje (planty) powstały w pocz. XIX w., na miejscu zniesionych murów i zasypanych rowów „starego Krakowa”. Wspaniały ten ogród, obejmujący 21 hektarów powierzchni, należy do największych ozdób i osobliwości miasta. W nim, zaraz na wstępie po stronie lewej widzimy granitowy pomnik w kształcie obelisku, postawiony dla zasłużonego twórcy „plant” E. Straszewskiego, a nieco dalej z boku Teatr Miejski im. Juljusza Słowackiego, zbudowany w r. 1893, według planów J. Zawiejskiego. Gmach teatru na zewnątrz zbyt ciężki i przeładowany, posiada piękną widownię z wspaniałą kurtyną H. Siemiradzkiego. Przed teatrem pomnik Hr. Al. Fredry, a od strony dworca M. Bałuckiego.

Sąsiaduje z teatrem mały średniowieczny kościół św. Krzyża, jeden z największych zabytków Polskiej architektury ceglanej. Zbudowany około r. 1300, zachował do tąd swój pierwotny czysty styl gotycki.

Z pod teatru wracamy na planty i idąc wzdłuż pozostałych na tem miejscu dawnych murów miejskich dochodzimy do Barbakanu i Bramy Florjańskiej, które dawniej stanowiły jeden kompleks obronny, połączony ze sobą korytarzem. Obecnie
Barbakan przedstawia się jako zupełnie odrębna, obszerna rotunda piętrowa z dwoma rzędami strzelnic i całym systemem wewnętrznych ganków. Dawniej otoczony nieprzystępnemi fosami, zaopatrzony w zwodzone mosty, utrudniał nieprzyjacielowi znakomicie dostanie się do bramy — dziś służy celom reprezentacyjnym.

Na północ od Barbakanu rozciąga się obszerny plac Matejki, a na nim w pośrodku — Pomnik Grunwaldzki dzieło A. Wiwulskiego, — ofiarowany miastu przez I. Paderewskiego w 500 rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem. Nieco dalej kościół św. Florjana, patrona Kleparza, niegdyś odrębnego miasta, zał. przez Kazimierza Wielkiego. Fundowany w r. 1184, jest obecnie budowlą późno barokową o wnętrzu rokokowem.