Strona:Kraków przewodnik dla zwiedzających z planem miasta.djvu/26

Ta strona została uwierzytelniona.
plica, podziemna krypta św. Leonarda, będącą pozostałością poprzedniej, drugiej z rzędu katedry romańskiej, z czasów Władysława Hermana. W niej stoją marmurowe sarkofagi największych bohaterów narodowych, Tadeusza Kościuszki i ks. Józefa Poniatowskiego. W głębi, sarkofagi pogromcy Turków, Jana Sobieskiego i żony jego Marji, oraz sarkofagi innych królów. W sąsiednich pełnych żałobnego nastroju kryptach, stoją liczne sarkofagi królów. Niektóre z XVII w. są wybitnemi okazami sztuki odlewniczej i złotniczej

Dalej idą kolejno: Kaplica Potockiego w stylu „empire”, przebudowana w r. 1840, z dawnej gotyckiej z XIV w. Przed kaplicą w nawie, pomnik Piotra Kmity. Po stronie lewej wejścia tablica nagrobka Kmity z r. 1505, dzieło pracowni Piotra Vischera. Kaplica Szafranów z polichromją i witrażami J. Mehoffera, z pięknym pomnikiem kard. J. Radziwiłła, wykonanym przez Welońskiego. Kaplica Zygmuntowska, największe dzieło renesansowej architektury kościelnej, wybudowana w początkach XVI w. przez florentczyka Bartłomieja Berecci na koszt Zygmunta I. W niej, po stronie prawej znajduje się wspólny grobowiec Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, po stronie przeciwnej wspaniałe dzieło renesansu srebrny tryptyk z r. 1538. Nawprost wejścia stalle, których przednią część zajmuje pomnik Anny Jagiellonki. Sama kaplica na wewnątrz skromna, ma jednak monumentalne formy, a złocona kopuła świadczy o bogactwie i potędze swych fundatorów. Naprzeciw w nawie, sarkofag królowej Jadwigi z r. 1902, której grób znajduje się przed ołtarzem głównym. Kaplica biskupa Zadzika, w której ubierali się przed koronacją królowie polscy.
W ołtarzu obraz K. Stattlera z r. 1836. Po stronie przeciwnej w nawie, grobowiec Kazimierza Wielkiego. Kaplica króla Jana Olbrachta z grobowcem tegoż króla. Grobowiec ma duże znaczenie w historji sztuki polskiej, jako pierwsze dzieło renesansu na naszych ziemiach.

Nawę tylną otaczają: Kaplica biskupa Grota z XIV w., Kaplica biskupa Pomickiego z r. 1530, kaplica Batorego — połączona galerją z zamkiem królewskim. Kaplica kanonika Grochowskiego, przebudowana w r. 1649 z kaplicy królowej Bony. Naprzeciw kaplicy Batorego, w nawie, umiesz-