Dzieje miasta Poznania za czasów pierwszej Rzeczypospolitej przedstawił Józef Łukaszewicz w „Obrazie historyczno-statystycznym miasta Poznania”. Po Łukaszewiczu napisano duży szereg przyczynków do historji miasta, jednakże dzieło jego — aczkolwiek niedostateczne — pozostało do dni naszych podstawową i jedyną w szerszym zakresie pracą syntetyczną o historji Poznania przed rozbiorami. Zadaniem naszem jest jedynie zestawić zwięzły przegląd dziejów miasta, wykazać najważniejsze linje rozwojowe oraz wypadki historyczne, a zresztą odsyłamy do Łukaszewicza i literatury specjalnej.
Pierwsza wzmianka o Poznaniu pochodzi z końca 10. wieku ery chrześcijańskiej (Kronika Thietmara). Dzieje Poznania zaczynają się w chwili wystąpienia Polski na widownię historyczną. Był to gród znaczny, naczelny, przodujący, który już w czasach przedhistorycznych uzyskał pozycję centralną w państwie Polan. W Poznaniu miał główną swą siedzibę pierwszy historyczny władca Polski, Mieszko I. Przy wprowadzeniu chrześcijaństwa utworzono w Poznaniu pierwsze biskupstwo polskie. Rycerstwo zależne od grodu poznańskiego było szczególnie liczne. Przy biskupstwie powstał kościół katedralny w 10 wieku. W kościele tym złożono prochy najdawniejszych książąt i królów, a mianowicie Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Mieszka II i Kazimierza I.
Gród królewski wznosił się według wszelkiego prawdopodobieństwa na ostrowie później Tumskim zwanym. Na tejże wyspie stanął kościół poznański (katedralny), przy nim osiedle duchowieństwa. Podgrodzie stanowiła Środa czyli Śródka na wschód od ostrowa leżąca. Tuż za Śródką istniało zdawna osiedle później Świętym Janem zwane. Podgrodzie poznańskie miało charakter miejski przed epoką lokacyjną. Nazwę Poznania wywodzą od imienia własnego Poznan. Z najstarszych dziejów miasta doszły nas skąpe tylko urywki. Podczas wojen z Brzetysławem czeskim i z Masławem narażony był Poznań na ciężkie walki (wiek XI). W wieku XII. stał się Poznań stolicą księstwa dzielnicowego wielkopolskiego. Przy podziale kraju przez Bolesława Krzywoustego
Strona:KsiegaPamiatkowaMiastaPoznania071.jpg
Ta strona została skorygowana.
Poznań za czasów Pierwszej Rzeczypospolitej.
