Strona:KsiegaPamiatkowaMiastaPoznania076.jpg

Grobla i Piaski, w r. 1577 Ostrówek. Mimo klęsk tych miasto rosło, zabudowywało się masywnie i pięknie. Stanął wówczas cały zastęp okazałych budowli, wśród których najwspanialszy ratusz renesansowy, przepiękne dzieło sztuki włoskiej, dalej głośny pałac Górków i szereg kościołów; kamienice patrycjatu świadczyły o bogactwie mieszczaństwa. Miasto słynęło z pięknych budowli.
 W okolicznościach takich doszły do wysokiego rozkwitu rzemiosła. W wieku 16. reprezentowane były w Poznaniu kunszty następujące: kupcy sukienni, kupcy innych działów handlu, budnicy, aptekarze, piekarze, łaziebnicy, chirurdzy, kaletnicy, rękawicznicy, bednarze, piwowarzy, introligatorzy, konwisarze, ludwisarze, mosiężnicy, rybacy, rzeźnicy, czerwoni garbarze, białoskórnicy, złotnicy, czapnicy, kapelusznicy, grzebieniarze, kartownicy, kuśnierze, płóciennicy, malarze, murarze, nożownicy, ślusarze, płatnerze, paśnicy, zegarmistrze, pantoflarze, rymarze, siodlarze, kusznicy, rusznikarze, olsternicy, kowale, krawcy, szewcy, miecznicy, jedwabniczarze, mydelnicy, powroźnicy, stelmachy i kołodzieje, stolarze, garncarze, zdunowie, tkacze, postrzygacze sukna, cieśle, miechownicy, organnicy, tokarze, szklarze, igielnicy, pilnikarze, młynarze, i szereg zawodów specjalnych, mniejszych, wszystkie sprężyście w cechach zorganizowane. Nawet rzemiosła rozpowszechnione po miasteczkach i wsiach zastąpione były w Poznaniu szczególnie silnie, to znaczy, że pracowały tutaj dla rynku szerszego niż lokalny. Poza miastem królewskiem miały dalsze jurysdykcje poznańskie niekiedy wcale znaczne zespoły rzemieślnicze. Dotkliwą była konkurencja handlarzy i rzemieślników żydowskich, z którymi mieszczaństwo królewskie przez całe wieki prowadziło spory i procesy poczynające od roku mniejwięcej 1530. Własne organizacje rzemieślnicze posiadały jurysdykcje śródecka, stanisławowska i św. Wojciecha. Chwaliszewo było miasteczkiem wysoce uprzemysłowionem i bardzo bogatem w rzemiosła. Niewielkie to osiedle posiadało w wieku 16 conajmniej 13 cechów, które w ciągu tegoż wieku powstały jako konkurencja a raczej uzupełnienie rzemiosła w Poznaniu Królewskim. Były to mianowicie cechy: szewski, kapeluszników, paśników, mieczowników i ślusarzy, krawiecki, rzeźnicki, kuśnierski, kołodziejów i kowali, rybacki (obejmujący także inne jurysdykcje kościelne), białoskórników, grzebieniarzy i łuczników, kupiecki, złotniczy, stolarzy, organistów, introligatorów i rzeźbiarzy; miechowników, rymarzy, siodlarzy, olsterników, rusznikarzy, nożowników i paśników. W całokształcie ustroju gospodarczego Poznania w 16. wieku uderza nasamprzód wielki rozmiar pracy przemysłowej, następnie wybitne zgęszczenie rzemiosł pracujących na eksport, a wreszcie bogactwo rodzajów przemysłu, wszechstronność systemu gospodarczego. Przewagę zachowały przemysły skórzane i włókiennicze, a jako charakterystyczna nowość wybiły się rzemiosła