Stary Poznań osiadł w dolinie Warty przy ujściu Cybiny z prawej, wschodniej strony i Bogdanki z lewej, zachodniej. W miarę rozwoju wychodzi miasto z doliny zalewowej, niskiej — przy moście Chwaliszewskim 51.5 m n. p. m. — i posuwa się coraz dalej na zachód zalegając znaczną część wyniosłości dochodzących z lewej strony Warty do ośmdziesięciu kilku i powyżej dziewięćdziesięciu metrów n. p. m. Dziś Poznań wielki objąwszy cały szereg gmin podmiejskich rozlega się w dolinie Warty, w dolinach obu jej dopływów, Cybiny i Bogdanki i w przeważającej części na wyżynach po obu stronach Warty i po obu stronach każdego z jej dopływów.
Na obszarze zajętym przez Poznań można pod względem geologicznym wyróżnić trzy, a jeżeli się uwzględni i głębsze podłoże nigdzie nie wychodzące na powierzchnię, to cztery grupy utworów skalnych. Utwory te można ująć w schemat następujący:
|
Warstwy napływowe wód dzisiejszych. | ||||
młodsze
|
Piasek dolinowy albo iły wstęgowane. | ||||
| Górny piasek. | |||||
|
Górny margiel zwałowy. | ||||
starsze
|
Dolny piasek. | ||||
| Dolny margiel zwałowy. | |||||
|
Iły poznańskie. | ||||
Formacja węgla brunatnego.
| |||||
|
Wapień zawierający skamieliny jurajskie. |
I. Jura. Jest to wapień średnio-twardy, biało-szary zawierający skamieliny, mianowicie małże (Exogyra virgula) charakteryzujące górną jurę, piętro kimeryd. Wapień ten został stwierdzony przy głębokiem wierceniu studni dla miejskiej
