Według działów zawodu objektywnego stwierdzono w Poznaniu w r. 1921 następujący układ zawodowy ludności:
| Dział zawodowy | Czynni zawodowo | Pomagający członkowie rodzin |
Przynależni zawodowo | ||||||
| ogółem | mężczyzn | kobiet | samodzielni | personel
pracowniczy |
robotnicy | ||||
| ogółem | % | ||||||||
Ogółem
Rolnictwo i ogrodn. Przemysł Handel i ubezpieczenia Komunikacja Służ. publ. i wolne zaw. Armja i t. p. Służ. dom. i in. usł. osob. Bez zaw. i nieznan. zaw. |
79.844
589 20.694 12.904 8.440 9.254 4.925 7.240 15.798 |
49.031
411 14.899 7.627 7.681 5.835 4.090 526 7.962 |
30.813
178 5.795 5.277 759 3.419 835 6.714 7.836 |
10.229
174 5.078 3.660 118 723 — 470 4 |
17.905
56 1.910 4.444 2.332 6.260 1.615 5 1.283 |
39.185
207 13.267 4.474 5.975 2.254 3.303 6.740 2.965 |
890
144 412 302 10 4 — 16 2 |
169.422
1.231 46.495 26.066 26.614 20.455 12.911 8.184 27.466 |
100
0,7 27,5 15,4 15,7 12,1 7,6 4,8 16,2 |
W całokształcie rozwoju jedna rzecz nie ulega wątpliwości, że wzmocniły się głównie działy handlu i komunikacji, które i dawniej - choć w tempie wolniejszem — zwiększały swe znaczenie. W dziale „armja itp.“ rozumieć należy głównie zakłady wojskowe.
W wielkim dziale przemysłu i górnictwa wysuwały się w r. 1921 pod względem ilości zajętych ludzi następujące gałęzie: Na czoło występuje przemysł odzieżowy i galanteryjny (5.440 osób zawodowo czynnych), za nim kroczy przemysł spożywczy (4.176 osób), następuje w znaczniejszym odstępie przemysł maszynowy i elektrotechniczny (2570 osób), dalej idą przemysł budowlany, drzewny i in. Po r. 1925, t. j. po wcieleniu uprzemysłowionych gmin Głównej, Komandorji i Starołęki, sytuacja zmieniła się w pewnej mierze, następstwo głównych gałęzi przemysłowych pozostało jednakże na ogół nienaruszone. Trzy naczelne gałęzie przemysłu różnią się poważnie liczbą warsztatów. W przemyśle odzieżowym było samodzielnych zawodowców 2891, t. j. więcej niż połowa zawodowo czynnych, a wśród nich 2.413 niezatrudniających obcych sił roboczych. W przemyśle spożywczym było samodzielnych zawodowców 680, w czem 290 bez obcych sił roboczych, a w przemyśle metalowym 99 samodzielnych, w czem 45 bez obcych sił roboczych. Po zakładach światła i wody oraz wojskowych posiada wśród większych gałęzi przemysłowych przemysł metalowy średnio największą obsadę warsztatu. Na jednego samodzielnego przypadało w r. 1921 przeciętnie 26 zawodowo czynnych. Więcej niż 10 zawowo czynnych posiadało na 1 samodzielnego poza tem tylko górnictwo, hut-
