.png)
podał i objaśnił
W dziejach ustawodawstwa polskiego konstytucye z czasów Jana Olbrachta niepospolite zajmują miejsce. Obszerność powziętych uchwał, ważność pierwszorzędnych pytań, poruszanych przez cały wiek 15. a znajdujących tu w licznych artykułach rozwiązanie, uczyniły je w niejednem punktem wyjścia, dyrektywą na przyszłość. Są one w całym tym wieku najsilniejszym wyrazem owych dążeń szlacheckich, których celem od zgonu Piastów było rozszerzenie swobód i przywilejów szlachty przeciw i ponad wszystkie stany. Ten ruch wzmagający się powoli i stopniowo, ale nieustannie posuwający się naprzód, zdobycz za zdobyczą, za Kazimierza w Nieszawie i Opokach walne odniósł zwycięstwo. Lecz nie na nim się zakończyło, rósł on i potężniał, a za następcy Jagiellończyka w nierównie silniejsze i wyrazistsze oblókł się kształty. Walka prowadzona w dwu kierunkach: przeciw rządowi w celu ograniczenia ile możności wpływu i znaczenia królewskich urzędników, a dobicia się coraz większego udziału w kierownictwie spraw Rzeczypospolitej, — przeciw dwom innym stanom, a szczególnie przeciw mieszczaństwu, bo duchowieństwo było jeszcze zbyt wielką potęgą, aby znaczne w jego przywilejach porobić można wyłomy. Na mieszczaństwo uderzyła szlachta z całą siłą swej przewagi i nienawiści kastowej, na mieszczaństwo skierowała najcięższe swe pociski — i zwyciężyła. Skruszono jego swobody i przywileje, złamano siłę na zawsze, przygnieciono je, zdeptano, a na głowach plebejów stanął stan szlachecki, przerastający wszystko, pochłaniający wszystkie przywileje, zagarniający wszystkie korzyści. Najświetniejsze te jego zwycięstwa nad mieszczaństwem i rządem w 15. wieku przypadają właśnie na czasy Olbrachta, a widzimy je w ówczesnych konstytucyach sejmowych. Mamy jednak uchwały tylko dwóch sejmów z r. 1493 i 1496: szczególnie na tym drugim sejmie Piotrkowskim rozwinęła się w całej pełni ustawodawcza działalność króla i szlachty, kiedy Olbracht zatwierdziwszy nieszawski statut, sankcyonował długi szereg praw, uchwalonych przez senat i posłów. Konstytucyi innych sejmów Olbrachtowych nie znamy, choć wiemy, że były sejmy
