mogą. My zaś odpowiednio karać będziemy wojewodów, na którychby opieszałość rotmistrzowie pospólstwa się uskarżali.
Postanowienia powyższe, jako dla pospolitego dobra Rzeczypospolitej ustawione, na lat 3 zatwierdzamy a szczerości twej polecamy, abyś takowe wszystkim ziemianom i szlachcie, oraz pospólstwu wsi tak duchownych, jako i świeckich twego starostwa i powiatu obwieścił, a to przez edykt publiczny w dniach sądowych i targowych, oraz w parafiach w dniach świątecznych, aby wszyscy, których te postanowienia dotyczą, wiedzieli czas, że się mają przygotować i nie zaniedbali stawić się na wyprawę wojenną. Inaczej nie uczynisz i t. d. Dan w Wilnie we wtorek w dniu św. Piotra w okowach r. 1503. Z własnego polecenia króla IMci.“
Jest to więc laudum ziemi Krakowskiej, zatwierdzone dekretem królewskim.
Aby zrozumieć znaczenie i doniosłość powyższego statutu, rozpatrzyć się należy, w czem polegała służba wojenna w Polsce wieków średnich, poczynając tak głęboko wstecz, jak głęboko sięgają źródła nasze historyczne w tej materyi.
Otóż najdawniejszą wiadomość o naszej organizacyi zbrojnej w zaraniu doby Piastowskiej, podaje nam Al-Bekri, który o Mieszku I tak mówi: „Podatki[1], wybierane przez niego, składają się na utrzymanie jego ludzi. Każdego miesiąca każdy z nich dostaje pewną liczbę mitkałów. Ma on 3000 wojów, których sotnia równa się dziesięciu sotniom drugich. On tym ludziom daje odzienie i konie i oręż i wszystko, co im potrzebne“.
Z tej opowieści Al-Bekrego widać, że siły zbrojne Mieszka I składały się z dwóch kategoryj wojów, a mianowicie z wojów przedniejszych, których było 3000, a których jedna sotnia równała się dziesięciu sotniom wojów pośledniejszych, a którzy mieli i oręż i konie, i z wojów pośledniejszych, których liczby Al-Bekri nie podaje, ale którzy musieli być oczywiście znacznie liczniejsi od wojów przedniejszych, a którzy się od wojów przedniejszych różnili zapewne nietylko rodzajem broni, ale co ważniejsza, brakiem koni, to jest, iż podczas gdy woje przedniejsi przedstawiali rycerstwo konne, to woje pośledniejsi przedstawiali tylko rycerstwo piesze.
Tak co do liczby tych wojów pośledniejszych, jako i co do sposobu uzbrojenia, o czem Al-Bekri milczy, przychodzi nam w pomoc
- ↑ Te podatki zwały się wojewodnicą, z powodu, że książę pierwotnie zwał się u plemion lechickich wojewodą od swego głównego charakteru i przeznaczenia: prowadzenia wojów do boju.
