Strona:Laudum wojnickie Ziemi Krakowskiej z r. 1503 w przedmiocie pospolitego ruszenia pospólstwa.djvu/06

kronika Galla, która stwierdza, że Bolesław Chrobry (bezpośredni następca Mieszka I) miał 3.900 rycerstwa opancerzonego, a 13.000 rycerstwa pośledniejszego, opatrzonego jedynie w szczyty, w czterech tylko grodach, mianowicie w Gnieźnie, Poznaniu, Gdeczu i Włodzisławiu.
 Otóż rzecz jasna, że opancerzone rycerstwo Chrobrego, to owi przedniejsi woje Mieszka I, a szczytownicy Chrobrego, to pośledniejsi woje tegoż Mieszka I; z czego wynika, że przedniejsze rycerstwo Mieszka I miało napewno pancerz, bardzo prawdopodobnie hełm czyli łebek i również prawdopodobnie miecz; zaś pośledniejsze rycerstwo miało tylko szczyt, niewątpliwie drewniany, a oprócz tego kij, to jest oszczep, czyli kopię lub pałkę.
 Co do pancerza u wojów przedniejszych, to również nie może ulegać wątpliwości, iż to nie był pancerz z blachy ani z łańcuszków żelaznych, gdyż nie było u nas jeszcze podówczas rud żelaznych, ani hut kruszcowych a na sprowadzenie takich przedmiotów z zagranicy nie było pieniędzy, gdyż nie mieliśmy kopalń szlachetnych metali, ani towarów na wywóz, za któreby pieniądz zagraniczny lub szlachetny metal do kraju mógł być sprowadzany, lecz, że te pancerze były to poprostu skórzane kaftany, wyszywane łuską rogową, rzedziej nabijane łuską blaszaną.
 Jeśli siły zbrojne Chrobrego, skoncentrowane w czterech tylko grodach śródkrajowych: Gnieźnie, Poznaniu, Gdeczu i Włodzisławiu, przedstawiały siłę około 17.000 wojów, to, doliczając do tego załogi 60 grodów rubieżowych i śródkrajowych, siły zbrojne Chrobrego musiały przedstawiać cyfrę wyższą nad 100.000 wojów. Takim olbrzymim siłom wojskowym, choćby nieszczególnie uzbrojonych wojów, nie mogły oczywiście dotrzymać placu pułki cesarskie, acz dobrze uzbrojone, ale nieliczne.
 Charakterystycznem znamieniem tych wojów było, iż był to element ruchomy, osadzony i skoncentrowany po grodach i podgrodziach, a nieposiadający żadnej posiadłości ziemskiej i tylko żyjący z danin, przez ludność wieśniaczą do grodów składanych.
 Jaką klasę społeczną przedstawiali ci woje? Szlachtą nie byli niewątpliwie! Za czasów Chrobrego ogólna liczba szlachty nie dochodziła w żadnym razie nawet pół tysiąca, skądżeby jej się wzięło aż sto tysięcy?! nie byli to jednak ani włościanie, gdyż włościanie musieliby siedzieć na swych dziedzinach po wsiach i nie mogliby stale przebywać po grodach! była to zatem klasa społeczna pośrednia pomiędzy szlachtą a wieśniakami, klasa, którą statuta i inne źródła średniowieczne zowią półszlachtą, włodykami.