Strona:Lenin-Państwo i rewolucja.djvu/025

 Lenin zachwyca się organizacją władz politycznych i administracyjnych w Paryżu podczas Komuny. Widzi w nich wzór dla analogicznych instytucji w innych państwach, w czasach „przejściowych“.
 W zachwytach tych jest dużo naiwności i nieświadomości. Istotnie, nie podobna uważać organizacji jednego miasta, choćby tak dużego jak Paryż za prototyp organizacji na rozległym terytorjum państw współczesnych. W jaki Sposób „zupełnie samorządne gminy“ mogą sprawować władzę na ogromnych terytorjach — tego Lenin nam nie wyjaśnia. A jednak, w sprawach tak ważnych niepodobna wykręcać się frazesami.
 Gdyby chciano organizację rozległego terytorjum jakie zajmuje nap. Rosja, oprzeć li tylko na samorządzie gmin, wówczas jedno z dwojga: 1) albo powstałby ogólny chaos; 2) albo wytwarzyćby się musiała silna władza centralna, ponad tymi gminami, prowadząca na swoją rękę całą politykę wewnętrzną, a tymbardziej zewnętrzną.
 W Rosji widzimy obecnie jedno i drugie.
 Przypuśćmy jednak, ze w „czasie przejściowym“ tworzy się taka organizacja polityczno-administracyjna, oparta na „całkowicie samorządnych“ gminach z obieralnymi urzędnikami pobierającymi małe pensje. Czyż taka organizacja byłaby czymś zupełnie odrębnym od państwa? Oczywiście, że nie.
 Państwo przypuszcza istnienie terytorjum, zamieszkującej go ludności, oraz władzy. Wszystkie te czynniki znajdujemy w organizacji wyidealizowanej przez Lenina, a zapożyczonej od Komuny paryskiej.
 Zachodzi teraz pytanie, czy państwo posiadające taką organizację byłoby żywotniejsze, bardziej sprawne i bezstronne od państwa parlamentarnego typu demokracji współczesnych?
 Na pytanie powyższe dać można tylko odpowiedź przeczącą. Istotnie, doświadczenie uczy nas, że przeniesienie władzy całkowitej do małych jednostek administracyjno-politycznych posiada strony ujemne, gdyż wówczas właśnie ta władza staje się zazwyczaj faktycznie bardziej uciążliwą, niż władza państwowa na terytorjach większych.
 Oczywiście, nie trzeba tu porównywać władzy państwowej sa-