Strona:Lenin-Państwo i rewolucja.djvu/063

Ta strona została skorygowana.



ROZDZIAŁ III.


Państwo i rewolucja. Doświadczenie Komuny Paryskiej 1871 r. Analiza Marksa.


1. Na czym polega bohaterstwo usiłowań komunardów?

Jest rzeczą wiadomą, że na kilka miesięcy przed wybuchem. Komuny, w jesieni 1870 r. Marks ostrzegał robotników paryskich, udawadniając, że próba obalenia rządu byłaby. głupstwem rozpaczy. Lecz kiedy w marcu 1871 r. robotnikom narzucono walkę decydującą i oni ją przyjęli, kiedy powstanie stało się faktem, Marks z największym entuzjazmem witał proletarjacką rewolucję, nie bacząc na złe wróżby. Marks nie upierał się przy potępieniu pedantycznym „niewczesnego“ ruchu, jak smutnie — znakomity renegat marksizmu Plechanow, który w listopadzie 1905 r. pisał w duchu zachęcającym do walki robotników i chłopów, a po miesiącu, w grudniu 1905 r. liberalnie krzyczał: „nie trzeba było zbrojnie występować“.
Marks jednak nietylko zachwycał się bohaterstwem „szturmujących niebo“, podług jego wyrażenia, komunardów. W masowym ruchu rewolucyjnym, który nie dopiął celu, widział on wielkiej wagi doświadczenie dziejowe, krok pewien naprzód w kierunku światowej rewolucji proletarjackiej, krok praktyczny, więcej posiadający znaczenia, niż setki programów i rozpraw.
Zanalizować to doświadczenie, wyciągnąć z niego nauki taktyczne, na zasadzie jego rozpatrzyć ponownie całą swą teorję — oto jak postawił swe zadanie Marks.