Strona:Lenin Postscriptum.djvu/15

i proletarski przewrót w Rosji“ , w rozprawie prof. M. Reisnera „Rewolucja październikowa i władza państwowa“ w zbiorowym tomie, p. t. „Przewrót październikowy i dyktatura proletarjatu“, Moskwa, 1919, str. 22 — 51, w Milukowa „Rosji na przełomie“ (T. I., Paryż, 1927, str. 52—62); w A. Zévàe La faillite de l’Internationale, (Paris, 1917, pp. 11—19); Gr. Alexinsky „Russia and the Great War“, (London, 1920, pp. 229, 257) itd., nie mówiąc już o licznych artykułach i mowach samego Lenina, poruszającego tę sprawę.
 Jak wiadomo, pierwszy cios nowego regime’u spadł właśnie na socjal-rewolucjonistów i mieńszewików, zaczynając od dnia rozpędzenia konstytuanty w Piotrogrodzie.
 Poco dałem scenę w więzieniu w Nowym Sączu, gdzie się spotkali chłop rosyjski i przyszły dyktator Rosji? Pokazałem dwa różne napozór światy: ciemnego sekciarza i rewolucjonisty o światowej skali. I jeden i drugi okazali się ludźmi jednego pokroju. Stali oni pomiędzy „the unknown depth of an abyss and the top of a mystery“, jak się wyraził Lloyd George, przebywali pomiędzy ziemią a niebem, wpatrzeni w nieznany „tamten brzeg", co jest podłożem sekciarstwa, tkwiącego korzeniami swemi głęboko w duszy rosyjskiego człowieka.
 Dlatego też nie dałem w swojej książce „formuły chemicznej“ Lenina, nie przytoczyłem swego o nim zdania. Jest to niemożliwe, jak niemożliwem dać ścisłe określenie chaosu. Czyż została ustalona charakterystyka tak złożonych natur, jak Cezar, Neron, Judasz, Piotr Wielki, Napoleon?
 Ten, kto żąda od autora nieruchomych ram dla portretu takiego człowieka, nie rozumie ani duszy Rosjanina, ani filozoficznych możliwości analizy Lenina.
 Zebrałem najważniejsze materjały o charakterze psychologicznym, aby uprzystępnić tę postać, lecz przekonany jestem, że pozostanie ona zagadką prawdopodobnie na zawsze. Jakżeż można szablonowo scharakteryzować Lenina, o którym jego biograf nadworny A. Woronskij (w książce „Lenin i Ludzkość", Leningrad, 1924, na str. 40) pisze: