na dół sznurem przechodzącym przez kółko (blok). Przypomnieć sobie trzeba, iż ciężar człowieka tyle pociągnąć może, ile waży ciężar ciała, przechylony za środek ciężkości wsparty na punkcie oporu. Do tego dodać należy siłę jaką wywierają nogi i grzbiet przy wygięciu. Lecz gdy chodzić chcesz, lub skakać niebędziesz mógł tego uczynić w żadnym kierunku, jeżeli stopa w tyle znajdująca się pięty nie podniesie.
Ruch powstaje z utraconéj równowagi czyli z nierówności, ponieważ żaden przedmiot nie może się poruszyć pozostając w równowadze, przeto ruch jest tém szybszy im przedmiot bardziéj z równowagi wychodzi.
Jeżeli postać stoi na jednéj nodze, bark ze strony téj nogi będzie niżéj niż drugi, a dołek szyjny, będzie po nad środkiem nogi stojącéj[1]. Wypadek ten napotkamy z któréjkolwiek strony na tę postać patrzéć będziemy, jeżeli ręce niebędą bardzo odstawały od ciała, albo jeżeli ani bok ani ręka niebędą obciążone, albo jeżeli noga wolna niebędzie zbyt na zewnątrz odsunięta; lub ku wewnątrz zbliżona.
Członki ciała powinny być zręcznie zastosowane do wyrazu jaki zamierzyłeś nadać postaci, a jeżeli chcesz wykonać postać lotną uczyń członki wytwornemi i wysmukłemi nie pokazując wielkiéj liczby mięśniów, tę niewielką liczbę jaką pokażesz uczyń łagodnemi, to jest, nie zbyt wypukłemi, o cieniach nie zbyt mocnych, a członki, szczególnie zaś ręce o linijach płynnych, to jest, aby żaden nie był na linii prostéj z tym, z którym się łączy. Jeżeli bok człowieka stojącego znajdziesz gładkim, niechaj prawy będzie wyżéj od lewego, niechaj staw górny ramienia pada liniją pionową na najwyższy punkt boku, a niech ramie prawe będzie niżéj od lewego, a dołek (szyjny) niechaj będzie zawsze po nad środkiem stawu stopy na któréj noga spoczywa, noga zaś wolna niech ma kolano niżéj od drugiego i zbliżone do drugiéj nogi. Ruchy głowy i rąk są nieskończenie liczne, niebędę się więc rozszerzał nad stawianiem tu jakichkolwiek zasad. Powiem, że powinny być lekkie, zręczne i o różnych zwrotach, aby niewyglądały jak kawałki drzewa.
Co się tycze zręczności ruchów, zwrócić powinieneś uwagę na to, ażeby pragnąc wyobrazić postać która z jakiegokolwiek powodu odwraca się w tył, i na bok, abyś mowię nie odrzucał nóg i całego ciała w stronę, w którą ma być odwrócona głowa, zwrot ten powinieneś podzielić na cztery obroty, to jest w stopach, kolanach, w pasie i w szyi, a jeżeli postawisz postać na prawéj nodze, uczyń kolano lewéj ku wewnątrz przygięte, a stopa téj nogi niechaj będzie podniesiona nieco od zewnątrz, a bark lewy niech będzie nieco niżéj od prawego, a tył głowy, niech się znajduje w tém samém położeniu w jakiem jest kostka zewnętrzna, lewéj nogi, ramię zaś lewe niech będzie ponad końcem prawéj nogi na pionie. A uważaj iż
- ↑ W niemieckim tłomaczeniu jest tu omyłka powiedziano: auf der gegenübersteenden saite, w włoskim: zaś, di quel lato che posa.
