Strona:Leonardo da Vinci - Rozprawa o malarstwie.pdf/67

Ta strona została przepisana.
ROZDZIAŁ CCXXXVII.
O odwróceniu goleni bez odwrócenia uda.

Nie podobna odwrócić goleni w kolanie ku wewnątrz nie odwracając uda w tymże samym kierunku; a to dla tego, że związanie nogi w kolanie następuje za pomocą odpowiednich wklęsłości i wypukłości, stawowych, kości, goleni i uda. W stawie tym może w tył i naprzód odbywać się tylko zginanie przy chodzeniu (ruch zawiasowy) nie może się zaś odbywać obrót w bok, nieznosi tego bowiem rodzaj zetknięcia stawowego, albowiem gdyby staw ten mógł się zarówno zginać i obracać, jak kość ramieniowa przyczepiona do łopatki lub jak kość udowa przyczepiona do kości miednicznéj, noga człowieka była by zdolna obracać się w bok na jedną i drugą stronę, a nogi takie byłyby krzywe i nie mogły by nawet wyprostować się wcale, zgina się więc noga tylko na przód kolanem a nigdy, w tył, gdyby się bowiem zginała w tył, człowiek niemógłby podnieść się na nogi z klęczków, gdy zaś podnosi się z kolan ciężar całego ciała spada najprzód na jedno kolano, a gdy się drugiéj nodze ciężaru przez to ujmie, dźwiga ona już tylko swój własny ciężar, z łatwością więc podnosi kolano z ziemi i stopę wzniesioną na ziemię stawia, cały ciężar, wtedy spada na tę nogę stojącą, gdy zaś oprzemy rękę na kolanie i wyprostujemy rekę dźwigającą ciężar tułowia i głowy a wyprężymy udo wraz z tułowiem, stajemy natychmiast, skoro druga noga już jest podniesiona.

ROZDZIAŁ CCXXXVIII.
O kurczeniu się mięśniów.

Mięsień zawsze kurczy się i marszczy w kierunku poprzecznym kierunkowi ruchu.

ROZDZIAŁ CCXXXIX.
O pojedyńczym ruchu człowieka.

Pojedyńczym ruchem nazywamy, ten który sprawia samo tylko zgięcie ciała naprzód lub w tył.

ROZDZIAŁ CCXL.
Ruch złożony.

Złożonym ruchem nazywamy taki przy którym z jakichkolwiek powodów zgięcie następuje jednocześnie naprzód i w bok: malarz powinien na to zwracać uwagę, wykonywając ruchy złożone wchodzące w skład jego pomysłu, a mianowicie abyś nie naśladował kogoś który zrobił ruch złożony wypływający z konieczności pomysłu i nieuczynił ruchu pojedyńczego w takim samym wypadku; coby było wcale niepodobne do wymaganego ruchu.

ROZDZIAŁ CCXLI.
O ruchach zastosowanych do czynności człowieka.

Ruchy postaci twych powinny odpowiadać sile potrzebnéj do wykonywania rozmaitych czynności, to jest, abyś nie wyraził téj saméj siły w podnoszącym gałązkę co w dźwigającym belkę. Rozmaicie więc należy wyrażać siłę odpowiednio do rodzaju ciężarów o które idzie.

ROZDZIAŁ CCXLII.
O ruchach postaci.

Nierób nigdy głowy prosto na ramionach, ale ją odwróć na bok na prawo albo na lewo, chociaż postać patrzy tu, albo tam, albo prosto, aby był ruch okazujący, w niéj życie