napełniony przezroczystym płynem podobnym do powietrza, spełnia swój obowiązek, jak gdyby był dziurą w desce w którą gdy patrzymy jest ciemną, przedmioty zaś widziane przez jasne lub ciemne powietrze w ciemni jego mięszają się.
Ta część przedmiotu która jest odleglejszą od oka traci najpierw wyrazistość, zwłaszcza gdy jest małych rozmiarów, dostrzedz to można na połyskach przedmiotów kulistych i walcowatych, i na drobniejszych członkach ciała, jak na przykład na nogach i rogach jelenia, w przód nam z oczu znikających niż tułów jego który jako grubszy dłużéj swój postaci nie utraca. Ale rzeczą którą najpierw z oka tracimy, są zarysy ograniczające powierzchnię postaci.
Perspektywa linijna wskazuje za pośrednictwem wykreśleń linijnych i przy pomocy wymiarów o ile przedmiot następny jest mniejszy od poprzedzającego a trzeci jeszcze mniejszy od tego drugiego, i tak stopniowo aż do granicy przedmiotów dających się dojrzeć. Przez doświadczenia doszedłeni, że jeżeli przedmiot drugi będzie tak odległym od pierwszego jak jest odległym pierwszy od oka twego, to chociażby obadwa były wielkości równéj, drugi będzie o połowę mniejszy od pierwszego, a jeżeli trzeci będzie w takiéj że saméj odległości od drugiego, jak były od siebie oddalone poprzedzające będzie mniejszym o dwie trzecie, i tak daléj stopniowo zmniejszenia będą proporcyonalne jeżeli tylko odstępy niebędą przechodziły wymiaru 20 łokci, po tych zaś 20 stu łokciach postać twojéj równa, straci 2⁄4 swéj wielkości po 40 zaś straci ¾ a po 60 ⅚ a potem zmniejszenie będzie coraz większe; a to gdy obraz (ściana) odległy będzie od ciebie na dwie twoje wysokości, gdy zaś na jedną, różnica pierwszego łokcia od drugiego (pod względem wymiarów perspektywicznych) będzie daleko większą.
Przedmioty zanurzone we mgle wydawać się będą większe, aniżeli są rzeczywiście, pochodzi to ztąd że perspektywa powietrzna powstająca z zgęszczonego mgłą powietrza znajdującego się pomiędzy okiem a przedmiotém stawia barwę przedmiotu tego w sprzeczności z jego wielkością, mgła bowiem nie będzie tu niczém inném jak owem zgęszczoném powietrzem jakie w dzień nawet pogodny, oko od odległego poziomu odgradza, przedmiot zaś bliski, z powodu iż mgła jest bliską nas także, wydaje się jakby był w owéj odległości, w któréj większa wieża mniejszą się wyda, niż człowiek blisko stojący.
Ta część budowli blisko nas znajdującéj się wyda się nam mniéj wyraźną która jest odleglejszą od ziemi, a to z powodu, iż więcéj mgły znajdować się będzie pomiędzy okiem a wierzchołkiem budowli, aniżeli pomiędzy okiem a podstawą. Wieża równoległa w znacznéj odległości wyda się we mgle im bliżéj podstawy tém węższa, a to na zasadzie tego, cośmy wyżéj powiedzieli: Mgła wydaje się być bielszą i gęstszą im bliżéj jest ziemi a w drugiem miejscu: przedmiot każdy zmniejsza się w miarę tego im tło na którém się odbija jest
