z natury, czyli, jeżeli chcesz wykonać szatę wełnianą użyj fałd wełnianych, jeżeli ma to być jedwabna, lub bardzo cienka, lub prosta wełna, każdéj nadaj właściwe fałdy, a nie rób ubiorów jak to niektórzy robią z modelów ubranych w papier lub cienką skórę, na tém bowiem bardzo się zawiedziesz.[1].
Na skróceniach postaci uczyń liczne fałdy a członki niechaj będą otoczone gęstemi fałdami leżącemi na około członka. M i N będące na wysokości oka leżącego w E, okazują fałdy oddalające się od środka, są one jednak rozprostowane, ponieważ koła ich leżą na wprost oka, w P Q jest odwrotnie.
 Fig. 57-a.
|
 Fig. 58-a.
|
Cienie pomiędzy fałdami otaczającemi ciało człowieka najmocniejsze będą gdzie naprzeciwko oka będzie wklęsłość cienie te tworząca, a to w takim razie kiedy oko znajduje się pośrodku pomiędzy częściami, oświetloną a ocienioną postaci.
Fałdy szat powinny zarysami swemi wskazywać zawsze ruch postaci, to jest, że niepowinny budzić sprzeczności lub niedorozumienia w patrzącym na ten ruch, a fałda żadna niepowinna cieniem przerzynać członka ciała, to jest niepowinna się wydawać głębsza niż na to pozwala powierzchnia ciała okrągłego. Jeżeli zaś robisz postać okrytą kilku sukniami, niechaj się nie wydaje jakby ostatnia pod spodem pokrywała same tylko kości postaci, ale kości wraz z ciałem i z szatą do ciała przylegającą, a to w takiéj grubości jakiéj wymaga ilość fałd jéj.
Fałdy materyi otaczających członki powinny pod względem grubości zmniejszać się ku końcowi części którą okazują.
Długość fałd najbardziéj przylegających do ciała powinna marszczyć się od téj strony z któréj członek zmniejsza się przez zgięcie, wyprężać się zaś powinna od strony przeciwległéj.
- ↑ Wzmianka ta o papierze i cienkiéj skórze ważném jest objaśnieniem do zrozumienia szczególnego rodzaju sztywności materyi na obrazach Mantegni i Perugina, których Leonardo tu krytykować zdaje się. (Przypisek tłomacza
