jeźdźcach utraty Matuszki Moskwy! Żołnierze czuli instynktowo że teraz oni górą; że i liczbą, a szczególniej duchem są o wiele silniejsi od Francuzów. Tak jak wskazówka w zegarze dochodząc do pewnego punktu na tarczy, porusza wewnątrz młotki do wydzwaniania godziny, tak samo w sferach najwyższych, odbicie tego prądu nurtującego w warstwach najniższych, spowodowało natychmiast czynność gorączkową i zdwojoną gorliwość w każdym kierunku.
W obozie dowodził armią Kutuzow za pośrednictwem swego sztabu głównego. Z Petersburga znowu kierowała i ubezwładniała poniekąd Kutuzowa wola cara samego. Zanim dowiedziano się w Petersburgu o zdobyciu Moskwy przez Francuzów, posłano Kutuzowowi aby mu ułatwić zadanie, plan szczegółowy, według którego miał nadal wojnę prowadzić. Sztab jego przyjął plan w całości bez namysłu, mimo że bieżące wypadki i fatalne okoliczności, zmieniły tak wiele w położeniu armji rosyjskiej. Co się tyczy Kutuzowa, ten odpowiedział bez ogródek, że nie podobna wykonywać rozporządzeń, dawanych z tak wielkiej odległości. Posyłano mu też kurjera za kurjerem, z coraz nowemi instrukcjami, aby usuwać owe trudności, w miarę jak się mnożyły. Notowano przytem skrzętnie każde ze słów Kutuzowa, nieledwie każdy giest jego.
