Strona:Litwa w roku 1812.djvu/45

dów i dołożyliby wszelkich usiłowań, aby znaleść się pod berłem Aleksandra. W tym celu radził Ogiński niezwłocznie utworzyć z 8 gubernii tak zwanych polskich (wileńskiej, grodzieńskiej, mińskiej, witebskiej, mohylowskiej, wołyńskiej, podolskiej i kijowskiej) odrębny okrąg pod nazwą Wielkiego Księstwa Litewskiego z Wielką Księżną Katarzyną Pawłówną, jako Namiestnikiem. Środek ten, zdaniem jego, wywołałby powszechny entuzyazm Polaków dla Aleksandra i położyłby kres wszelkim wpływom napoleońskim na Litwie. Dalej domagał się przywrócenia Statutowi Litewskiemu pełnej mocy obowiązującej, z modyfikacyami, jakich będą wymagały okoliczności obecne; utworzenia w Wilnie Senatu czy Trybunału bezapelacyjnego; wreszcie nalegał na konieczność zrównania gubernii litewskich z innemi co do podatków i sposobu ich pobierania.
 Cesarz, po wysłuchaniu tego memoryału, skierował Ogińskiego do Sperańskiego, który podówczas stał u szczytu swej potęgi i miał poruczone sobie od cesarza zawiadywanie sprawami finlandzkiemi i polskiemi.
 Sprawa polska była parokrotnie omawiana w memoryałach Sperańskiego, złożonych cesarzowi w latach 1810—1811. Sperański podkreślał w nich niezwykłą doniosłość dla Rosyi zagadnień polskich, będących dla niej piętą achillesową, a komplikujących się jeszcze bardziej przez ich charakter międzynarodowy. Przewidywał z powodu małżeństwa Napoleona z Maryą Luizą austryacką zwrot stanowczy w jego polityce dotychczasowej względem Rosyi, a w związku z tem poruszenie przez niego sprawy polskiej. Dwie hypotezy nasuwałyby się w tym kierunku: albo oddanie przez Napoleona Księstwa Warszawskiego Prusom, co byłoby łatwiejsze i mniej niebezpieczne dla Rosyi; albo utworzenie przez niego Królestwa Polskiego przez przyłączenie do Księstwa Śląska i innych prowincyi polskich w zaborze pruskim, co spowodowałoby zupełny upadek Prus, ze strony Austryi wywołałoby obawy o Galicyę oraz sprowadziłoby natychmiastowy wybuch