Strona:Litwa w roku 1812.djvu/47

Przedewszystkiem jednak należy wzmocnić w tych guberniach policyę, mianować lepszych gubernatorów, wypracować dla nich lepsze instrukcye. Również uważał Sperański za konieczne skoncentrowanie w Petersburgu wszystkich gałęzi tajnej policyi z tamtych gubernii, jako to gubernatorów, dyrektorów poczt i rozmaitych urzędników, wysyłanych na miejsce z poruczeniami specyalnemi. W kilka miesięcy potem zwracał Sperański ponownie uwagę cesarza na doniosłość spraw polskich, które, w razie przywrócenia Polski, mogłyby nasunąć poważne komplikacye. Przewidywał, że skoro Napoleon obieca Polakom przywrócenie ich ojczyzny, natychmiast wybuchnie powstanie w prowincyach rusko-litewskich, gdyż te będą liczyły na poparcie Napoleona, a wtedy każde ustępstwo, uczynione przez Rosyę celem odwrócenia wojny, podnieci tylko zuchwalstwo Francyi. Stąd wynika, że jeśli żądania rosyjskie co do utrzymania status quo obecnego w Księstwie zostaną odrzucone, należy dać poznać Francyi, że Rosya gotowa jest do walki, oraz że zmienia swój system polityczny. Na Polskę liczyć niepodobna; wojna jaka w niej wybuchnie, będzie nosiła wszelkie cechy podnieconego patryotyzmu, co jest zupełnie naturalnem, ponieważ Polakom będzie chodziło o byt ich ojczyzny. Natomiast należy baczną zwrócić uwagę na 8 gubernii zachodnich; z dwojga złego lepiej mieć wojnę, niż stracić dobrowolnie te prowincye; a zatem należy już obecnie sposobić się energicznie do walki. Treść istotna tych przygotować polegać winna na dokładnem wyjaśnieniu sobie, czego mogą oczekiwać prowincye zachodnie w nowem ukształtowaniu się stosunków? Wolności i odbudowania Polski. Rosya może im ofiarować i jedno i drugie; nikt nie da im tego taniej i na trwalszych podstawach. Tyle Sperański, do którego obecnie skierował cesarz Ogińskiego z jego memoryałem. Widzimy, że myśl utworzenia Wielkiego Księstwa Litewskiego, którą podnosił Ogiński w swojem piśmie złożonem cesarzowi, była już oddawna z od-