Strona:Lucjan Siemieński-Portrety literackie.djvu/42

miało cechę widocznéj dorywczości; myśl jedna obracana na wszystkie strony, pospolitość najprozaiczniejsza powiązana luźnemi rymami, niekiedy potok szczęśliwego poetycznego wyrażenia się, lecz na to tylko, aby go zalała powódź najprozaiczniejszéj gadaniny — słowem, zasługa Reja zeszłaby tylko de strony filologicznéj, gdyby był sobie niezdobył tego stanowiska, jakie potomność mu przyznała, przez napisanie w późniejszych latach: Żywota poczciwego człowieka. — Owoc ten długiego doświadczenia i obycia się z ludźmi; summa mądrości starca patrzącego na świat okiem nie pedanta lecz wytrawnego znawcy, toż rówiennika każdego wieku i stanu, stał się szczérym obrazem domowego życia szlachty ówczesnéj, a oraz przewodnikiem jak należy żyć, aby żyć dobrze po ludzku i po bożemu. Dziś jeszcze ze zbudowaniem można czytać tę książkę; w niéj bowiem zawarte są prawidła wydobyte z ducha narodu, i podaną jest formuła, podług któréj ukształcać ma się społeczeństwo nasze, jeżeliby zapragnęło wyrabiać się z swoich własnych sił i żywiołów, a nie wciągać w siebie obcéj cywilizacyi, pozorne blichtry, które jak rdza przejadają element słowiański, skazany tym sposobem na wieczną bierność.