przysłowia, zagadki, przedstawia zwyczaje przy rozmaitych uroczystościach, gry, obrzędy polne i domowe, podaje spory słowniczek wyrazów gwarowych, dołącza ryciny i drzeworyty według rysunków W. Gersona, — słowem przekształca monografję muzykalną pieśni ludowej na wszechstronną monografję etnograficzną polską.
Tak powstała podstawa, na której późniejsi badacze i uczeni budowali dalej gmach etnografji polskiej. Jak Kolberg ma niezmiernie wielkie znaczenie jako zbieracz materjałów, tak Jan Karłowicz (ryc. 2) był tym, który zebrane do jego czasów materjały we właściwy sposób naukowy opracowywał krytycznie i do tych studjów teoretycznych innych zachęcił, a przez założenie czasopisma Wisła stworzył bardzo ważny ośrodek tych badań. Odtąd podążamy wślad za rozwojem tej nauki zagranicą, a wyrazem zainteresowania się etnologją w Polsce są liczne katedry i docentury tej nauki w polskich uniwersytetach, komisje i pracownie przy polskich towarzystwach naukowych, towarzystwa specjalnie tej dziedzinie poświęcone, liczne zbiory etnograficzne i coraz liczniejsze publikacje z tego zakresu.
Rozwój etnologji w Polsce działał i działa nadal bardzo korzystnie na literaturę i sztukę. Twórczość polska, w swych najświetniejszych nieraz okresach, opierała się na ludowych motywach, z wielką dla siebie korzyścią, gdyż właśnie w kulturze ludowej znaleźć można wiele źródeł ożywczych. W literaturze polskiej od Brodzińskiego do Reymonta mamy bogatą literaturę poświęconą chłopu, opiewającą jego życie, czyto
