zniżyć bancik, a w ten sposób w połowie szczytu dopiero pozostał okap, zaś górna część szczytu była tylko zaszalowana w sposób prosty lub ozdobny. Przytem należy pamiętać, że niegdyś na Podhalu była chałupa kryta słomą, a dopiero poźniej, pod wpływem osadników wołoskich, pokrywa się ją gontami.
Dach naczółkowy wreszcie jest w Polsce również bardzo rozpowszechniony; polega on na tem, że okap zajmuje tylko górny trójkąt, pozostawiając poniżej prostopadłą płaszczyznę w kształcie trapezu, zaszalowana deskami. Dach naczółkowy mamy szczególnie na Mazowszu (ryc. 15), ale spotyka się go również w Małopolsce.
Dach podhalański odznacza się szczytem w środku załamanym, przyczem górną część szczytu prostopadłą do ściany szczytowej w kształcie trójkąta szaluje się deskami, a natomiast w dolnej części szczytu mamy okap (ryc. 16).
Dach podhalański ma pewną specjalną cechę, a mianowicie mały półstożkowy okapik u samego wierzchu trójkąta szczytowego, zwany u Podhalan koszyczkiem, a u Babiogórców bębenkiem; szczegół ten spotykamy też na całej Słowaczyźnie, ale także i na Śląsku, a w Małopolsce aż po Częstochowę; ma to być również wpływ osadnictwa wołoskiego.
Dawna powszechnie panująca czterospadowość dachu polskiego zachowała się w drobnych daszkach bocznych pod szczycikami, które są właśnie jedną z typowych cech budownictwa polskiego. W Polsce szczyt od ściany oddziela bardzo często daszek przyzbowy, charakterystyczny wogóle dla architektury polskiej. Kiedy bowiem w Europie zachodniej szczyt wystaje ponad ścianę szczytową, w budownictwie ludowem polskiem mamy szczyt jakby cofnięty w głąb, a w chacie rosyj-
Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/035
Ta strona została przepisana.
