Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/060

przybierały te żarna kształty miskowaty eh żaren przedhistorycznych. Takiemi były one zapewne przez dłuższy czas, aż później zmieniły się na żarna młynowe, których lud używa na niektórych obszarach do dnia dzisiejszego.
 Sieczkarnia zwaną bywa w Krakowskiem ladą do sieczki; możemy w niej wyróżnić następujące części: 1. rabsla, rapsla, deszczułka do ruszania nogą, 2. kładka, kij krzywy, 3. pies, także kij, ale węższy, 4. stolica, 5. kosisko, 6. skrzynka, 7. nogi tylne, 8. nogi podwójne, przednie. Podobną formę spotykamy u ludu nadrabskiego; skrzynka do rznięcia sieczki spoczywa na czterech nogach, z których tylne u podstawy połączone są zapomocą słupka, zaopatrzonego w środku w okrągły otwór; w otwór ten wchodzi drążek, ciągnący się wzdłuż całej skrzynki, osadzony w karbie miecza ruchomego na przodzie. Do drążka, mniej więcej w odległości 30 cm poniżej miecza, jest przywiązana podnóżka, służąca do przyciskania tego drążka przy rznięciu sieczki. Miecz na jednym końcu jest rozdwojony w szparę naprzestrzał; w tę szparę zakłada się ogonek kosy i przytrzymuje się go w niej śrubą tak, że kosa może się poruszać. Do przednich nóg jest przybity drugi miecz nieruchomy w ten sposób, że jeden jego koniec utrzymuje się przy podstawie lewej nogi, gdy drugi łączy się z wierzchołkiem prawej. Miecz nieruchomy służy do oparcia kosy wśród przestanków rznięcia. Żeby zaś kosa nie zacinała o głowę skrzynki, okuta jest ta głowa stalicą blaszaną. Ujmując kosę za trzonek i podnosząc ją, podnosi się tem samem miecz ruchomy i drążek z podnóżką; zakładając zaś ostrze kosy na słomę w skrzynce, przyciska się podnóżkę nogą, przez co uskutecznia się cięcie słomy. — Dziś oczywiście spotykamy prawie wszędzie już nowe sieczkarnie.
 Narzędzia tkackie. Len i konopie oczyszcza się najpierw na międlicy, t. j. desce z jednym rowkiem naprzelot, stojącej na 4 nóżkach. Przy niej osadzony jest na jednym końcu miecz z trzonkiem o jednem ostrzu, mający ruch nakształt nożyc; międlica służy do oczyszczenia konopi z grubszych paździerzy. Do następnego czyszczenia bywa używana cierlica, którą stanowi deska bukowa z dwoma takiemiż rowkami, wyrzniętemi naprzelot; deska, przegradzająca te rowki, nazywa