Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/062

przyczem można zauważyć, ze przęślice iglicowe przeważają w Polsce południowej, a łopatkowe na północy Polski.
 W Nadrabskiem używa lud przęślicy, która składa się się z deszczułki i drążka, pod kątem prostym ze sobą połączonych; deszczułkę przysiaduje prządka, by się nie poruszała, a drążek, na końcu ściosany wchodzi w krężel, na którym nawija się kądziel. Z kądzieli ujmuje prządka po szczypcie promieni konopi lub lnu, kręci w palcach, a resztę roboty zostawia wrzecionu, które, wirując, obraca się w nici. Z falf wrzeciona, zbiera prządka nici na motowidło. Trzydzieści omotanych nici przypada na jedno pasmo, które się przewiązuje; gdy zaś takich pasm zbierze się na motowidle ośmnaście, powstaje przędzionko, inaczej łokieć. Zebraną z motowidła przędzionkę przechowuje się w domu dotąd, aż się nie skończy przędza jednego gatunku.
 Dopiero takie łokietki nadziewa tkacz na wijadła, z których przy pomocy przyrządu, zwanego spularz, spula nici na falfy i na cewki. Cewki, przychodząc do czółna, są gotowe do użycia przy warsztacie tkackim, zaś falfy nakłada się na szybak i przy pomocy ocedzarki przenosi się z nich nici na snowadła; z tych zdejmuje się je i robi się z nich łańcuch, który przechodzi na wał warsztatu. W ten sposób jest gotowa przędza do tkania.
 Wijadła, zwane na Spiszu kiwkami, są to trzy prostokątne skrzydła o bokach spiętych sznurkami, a umieszczone pod kątem 60° do siebie współśrodkowo na osi. Spularz spoczywa na czterech nogach nieco dłuższych niż nogi zwykłej ławki. Dwie z nich dźwigają deszczułkę, zaś dwie drugie podpierają boki spularza, wpuszczone stale w deszczułkę. W tę deszczułkę wprawia się skrzynkę, a w jednej ze ścian skrzynki wywiercone są otwory do wstawienia wrzeciona spularza. Wrzeciono spularza składa się z ośki żelaznej i wałka krótkiego z rowkami do nałożenia sznurka, przenoszącego obrót z kółka na wrzeciono. Skrzynka spularza służy na przechowanie cewek i falf podczas spulania. Na wrzeciono nasadza się cewkę lub falfę, na które przenosi się nici z wijadeł, czyli spula się je. Cewka jest to drewniana rurka, walec wydrążony, o długości 10 cm a średnicy 2 cm. Falfa przedstawia również rurkę o zgrubieniach na obu końcach, aby nić nawinięta nie zsu-