Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/077

nej suszarni, a także na słońcu; znacznie rzadziej wyrabia się z śliwek powidła. Inny użytek z owoców jest prawie nieznany. Z suszonemi owocami lud nasz gotuje kaszę, a prócz tego z świeżych jabłek i gruszek rozgotowanych, a zarobionych mąką, robią tak zwany galas w miejsce żuru, jako przyprawę do ziemniaków.
 Obok szczepionych drzew owocowych pozostały u nas w wielkiej ilości dawne dzikie grusze, które spełniały i do dziś jeszcze spełniają rolę słupów granicznych; można też spotkać również stare wiśniowe sadki i śliwniki.
 Ogrodnictwo. Ogrody musiały być oddawna przy chacie wiejskiej, a tylko w ciągu wieków zmieniała się ich zawartość. Taki ogródek bywał też zawsze przy dworkach szlacheckich; tutaj szlachcianki chowały: róże, maliny, agrest, porzeczki, ogórki, szafran do ciast, majeran do kiełbas, koper zielony do kwaszenia ogórków, szałwję, rzeżuchę, rzepę, rzodkiew i sałatę. W czasach wpływów włoskich przybyła bardzo wielka ilość jarzyn włoskich i oddziałała zarówno na ogródki szlacheckie, jak i chłopskie.
 Charakterystyczną cechą chaty polskiej są ogródki warzywno-kwiatowe, które znajdują się zwykle między ścianą szczytową, zwróconą do ulicy, a płotem, odgradzającym całą zagrodę od drogi. W owych ogródkach, obrobionych łopatą i grabiami, a uprawianych nawozem z drobiu i drobnego bydła, hodują kobiety różne warzywa, jak: ogórki, czosnek, cebulę, kalarepę, pietruszkę, szczypiorek, groch, chrzan, a nadto bardzo wiele ziół leczniczych, jak bobrownik, barwinek, czosnek polny, józefek, nawrotek, wrotycz, pięciornik, targownik, senes, miętkę, lebiodkę, rosiczkę, kopytnik, śmietannik, różyczkę polną, szałwję, lubczyk. Z kwiatów zaś spotykamy tu: róże, georginje, piwonje, nagiętki, nieśmiertelnik, stokroć, jaskry, goździki, malwy i bylicę. Prócz tego sadzi się w tych ogrodach również harbuzy i dynie, używane do tuczenia świń. Ogródek otoczony jest zwykle parkanem, zwanym tyniną, a składającym się z tyk, gęsto w ziemi osadzonych, powiązanych z sobą od dołu i góry wicią chróstową lub też długą żerdzią, która jest do nich przybita gwoździami.
 Bartnictwo. Rolnicza ludność polska od zamierzchłych czasów poświęca się bartnictwu. O naszych pszczołach wspo-