W ziemi krakowskiej i kieleckiej okucia te upiększa się bardzo
pomysłowo.
Mamy nadto wyroby z metalu, które posiadają charakter
raczej jubilerski, jak spinki metalowe, np. srebrne z koralami
w stylu krakowskim. Spinka krakowska jest pochodzenia
szlacheckiego, staropolskiego.
Na Podhalu te wyroby z metalu są jeszcze ciekawsze, bo zarówno antyczne w rysunku, jak brzęczące mnóstwem łańcuszków, podobnie jak w czasach przedhistorycznych, w epoce lateńskiej czy
halsztackiej. Takiemi są spinki góralskie, wyrabiane z mosiądzu dawniej w Ratułowie, a używane zwłaszcza do koszul i pasów (ryc. 41).
Rymarstwo posiada także różnych mistrzów i całą
skalę wytworów, przyczem i w tej dziedzinie przeciwstawia się
północ Polski południu. Mamy więc skromną uprząż mazowiecką i podlaską, a jej przeciwieństwem jest strojna i bogata uprząż krakowska. W podlaskiej uprzęży chomąto jest ciemne, a część zasadniczą jego stanowi pas skórzany z cienkich rzemyków, których jedyną ozdobą są nanizane na nie drobne gwiazdki mosiężne. Zaprząg krakowski świeci natomiast chomątem, ozdobnie nabijanem mosiężnemi główkami. Uprząż góralska jest jeszcze ozdobniejsza. Rymarz krakowski wyrabia też znane szerokie pasy, które są zarazem trzosami, starożytne w swej szerokiej, obronnej formie, inkrustowane suknem i różnobarwną skórą, a nabijane mosiężnemi ćwiekami. Rolę tego rymarza spełnia bardzo często szewc; on to wyszywa także ozdobnie buty, szyje torebki na tytoń i pieniądze.
Krawiectwo. Zagadnienia krawiectwa i szewstwa łączą się już jak najściślej z samą odzieżą ludową, a krawcy są zarazem mistrzami w ozdabianiu strojów ludowych. Szczególnie
na obszarze Małopolski można zauważyć wielką pomysłowość
w zdobieniu ubrań, owe wspaniałe ozdoby na kożuchach i serdakach góralskich, wyszywanie cuch i spodni góralskich, na-
