wiele innych opowiadań o czarnoksiężnikach, przyczem zwraca zawsze szczególną uwagę t. zw. czarnoksięska księga, z której mistrz każdy czerpie swą potęgę. Wątek ten jest zrozumiały przy lęku, jaki objawia chłop analfabeta wobec książki. Była bowiem ta książka niegdyś stałym atrybutem nietylko uczonych, ale i szarlatanów, którzy, wyuczywszy się paru sztuczek, nieraz wykorzystywali chłopską naiwność. Na ten temat lud
opowiada wiele doskonałych anegdot.
Literatura: Berwiński R. Studja o literaturze ludowej. Poznań 1854. — Tuwim J. Czary i czarty polskie. Warszawa 1924.
Ludowi polskiemu nie brak zdolności narracyjnych, które wyraziły się w niezwykle licznych opowieściach. Opowieści ludowe możemy podzielić na sześć grup, a mianowicie: 1. Mity. 2. Podania. 3. Baśnie. 4. Bajki. 5. Facecje. 6. Legendy. Mit jest to opowieść o bogach lub taka, gdzie przynajmniej jedna z występujących postaci jest bogiem. Powstaje również mit wtedy, gdy różne zjawiska przyrody bywają pojmowane jako działanie jakiejś wyższej boskiej istoty. Podanie jest związane z pewną ściśle określoną osobą lub też z pewną lokalną tradycją historyczną; wogóle ma pewien charakter rzeczywistości,
gdyż przedstawia zawsze swą treść jako coś, co się istotnie zdarzyło w zamierzchłej przeszłości. Baśń natomiast jest opowieścią o charakterze wybitnie fantastycznym, nie ma żadnego związku ani z pewną określoną osobą, ani z religją, ani z miejscem, a jest jakby ponad czasem i przestrzenią. Bajka jest to
opowiadanie o zwierzętach z zakończeniem moralno-dydaktycznem, albo przypowieść podająca pewne ogólne fakty i prawdy. Facecją zowie się krótka humorystyczna przypowiastka. Legendą wreszcie nazywamy opowieść o charakterze apokryficznym lub
zaczerpniętą względnie osnutą na tle żywotów świętych.
Mity dawne właściwie nie zachowały się u naszego ludu, a słabe ich echa mamy w powieściach na temat walki djabła z Bogiem oraz w różnych podaniach kosmologicznych. Przybrały one przeważnie już formę podań.
Podania ludu polskiego mają dwa typy: podania wędrowne, t. zn. takie, które na różnych miejscach bywają opowiadane,
