Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/191

wspomina. Pieśni myśliwskie są prawie wszystkie pochodzenia szlacheckiego, jak np. pieśń o zajączku pod miedzą. Równie stara jest pieśń dziś ludowa, a niegdyś szlachecka: „Pojedziemy na łów, na łów, towarzyszu mój“.
 Nieliczne są pieśni zawodowe rzemieślników, częściej spotyka się satyryczne docinki pod ich adresem, zwłaszcza przeciw szewcom i krawcom.
 Bardzo charakterystyczne są natomiast pieśni górników, szczególnie śląskich i olkuskich. Nie brak licznych pieśni więziennych i złodziejskich; z pomiędzy pieśni więziennych wyróżniają się pieśni więźniów politycznych z czasów powstań polskich.
 Wreszcie pieśni żołnierskie stanowią wśród pieśni naszych grupę dość liczną i ciekawą. Jedną z najpiękniejszych jest tutaj pieśń „o żołnierzu-tułaczu“, rozpowszechniona na całym obszarze polskim. Niektóre zwrotki tej pieśni znane są już w w. XVI, ale początek powstał prawdopodobnie pod wpływem pieśni włoskiej i przywędrował do Polski z legjonami Dąbrowskiego.
 Do ożywienia pieśni żołnierskich przyczyniła się ostatnia wojna, zwłaszcza cieszyły się popularnością: pieśń o rozmarynie i „Rozkwitają pęki białych róż.“ Naogół jednak pieśni te nie mają dzisiaj wyraźnego charakteru ludowego, ale przedstawiają raczej typ piosenki podmiejskiej, a nawet kupletu operetkowego.
 Specjalną formę mają pieśni wędrownych dziadów, którzy na jarmarkach i odpustach śpiewają wierszowane legendy o Matce Boskiej i świętych, zwłaszcza o św. Łukaszu i św. Mikołaju, a także wierszowane biadania nad nowemi czasami. Dziady śpiewały też niegdyś żałosne pieśni o różnych wypadkach historycznych, jak o wzięciu Kamieńca przez Turków, o okrucieństwach szwedzkich lub odsieczy Wiednia. Śpiewają wreszcie dziady różne satyryczne poematy przeciw swemu stanowi, jak np. pieśń o królewnie, która się w dziadzie kochała.
 Pieśń ludowa polska jest — jak widzimy z powyższych rozważań — bardzo bogata, a występują w niej różne pierwiastki. Pieśni obrzędowe są przeważnie stare; pieśni powszechne powstały zaś bardzo często pod wpływem literackim, a mianowicie średniowiecznych pieśni kościelnych, oraz późniejszych pieśni szlacheckich i erotyków XVII w.