Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/199

gólnie ulubioną w całej Polsce jest „babka“, zwana także „ślepą babką“, „ciuciu babką“ lub „kuciubabką“. Podobny do niej jest „derkacz“. Różnemi odmianami „łapanki“ są „gąski“, a także „jastrząb i gołębie“, powszechne zwłaszcza w Małopolsce. Także świat demonów dostał się do zabaw ludowych; mamy więc na Mazowszu pruskiem „krasnoludka“, w Łańcuckiem „topca“, a w Krakowskiem „strzygonia“. W Małopolsce i na Mazowszu bawią się w „króla“. Dziewczęta wiejskie w Krakowskiem bawią się w „kuchareczkę“, a w Stanisławowskiem w „szewczyka“. Powszechnemi w Polsce zabawami są: „kotek i myszka“, „wilk i gąski“, oraz „lis“, zwany „pytką“. W Ropczyckiem widzi się zabawę w „węża“, znanego w Łomżyńskiem pod mianem „duca“. W Małopolsce występuje często gra „ptaki“, zwana także „farbami“. W Krakowskiem grają chłopcy w „żórawia“, o którym już Górnicki wspomina; w Wielkopolsce i na Mazowszu częsta jest zabawa w „czarnego luda“ . We wszystkich tych grach bieżnych najistotniejszą cechą jest ściganie się, ale są też gry wyłącznie wyścigowe, jak np. „polowanie“.
 Dzieci wiejskie bawią się dalej w różne gry skoczne. Powszechną grą w Polsce są „klasy“; w Małopolsce bawią się w „żaby i bociana“, albo w „zajączka“.
 Zanikły natomiast u nas gry kopne, niegdyś z pewnością powszechne, bo już Rej wspomina o grze w piłkę nożną, która odżyła na nowo pod wpływami obcemi.
 Mamy wreszcie w Polsce różne gry z mocowaniem. W Krakowskiem i na Kujawach dzieci bawią się w „panią różę“, zwaną też: pietruszka, rzepa, buraczek, marchew i t. d. W całej Polsce powszechne są inne gry tego rodzaju, a mianowicie: „złota kula“ i „anioły i djabły“.
 Bardzo starą formę mają nasze gry rzutne. Najstarsza jest gra w kamyczki, powszechna w całej Polsce, a polegająca na przerzucaniu małych kamyczków z dłoni na grzbiet ręki, wedle pewnych ściśle określonych zasad. Zczasem kamienie przemieniono zapewne na drewienka, t. zw. bierki. „Bierki“ strugają chłopcy wiejscy z drzewa w kształcie płaskich figur długości 1½—8 cm, szerokości ½—2 cm. Wszystkie bierki, używane przy danej grze, stanowią t. zw. sypę, a w skład jej wchodzą „król“, „królowa“, „podkról“, „podkrólowa“, „pop“, „popica“ oraz 4 liszki. Gra ta jest szczególnie powszechną