Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/209

bowych. Przykładem takiego starego obrzędu mogą być postrzyżyny. W zwyczajach domowych, zwłaszcza przy zajmowaniu nowego mieszkania zachował się zupełnie dawny rytuał. Podobne rysy widzimy przy zwyczajach dorocznych, zwłaszcza w czasie święta Sobótki i przy wieczerzy wigilij- nej. Stare formy społeczne utrzymały się doniedawna u naszego ludu, jak np. pewne zmarniałe formy pobratymstwa (kumpaństwo), a jeszcze w XVI w. istniał na Mazowszu rodzaj zadrugi.
 W dziedzinie kultury duchowej można zauważyć dawną warstwę słowiańską zwłaszcza wśród wierzeń demonologicznych. W dawnych źródłach spotykamy liczne dane dotyczące wiary w wilkołaki, brzeginie, wiły, nawki i rodzanice. Wiele rysów starosłowiańskich zawierają nasze podania, a i pieśni polskie, zwłaszcza obrzędowe, można nawiązać do tej zamierzchłej epoki. Wreszcie pewne momenty taneczne, a mianowicie o ile występuje dawne koło lub korowód, przeważnie już u nas prawie zaginione, a zachowane jedynie w zabawach dziecinnych, należy zaliczyć do tego typu starosłowiańskiego.
 9. Na tem podłożu słowiańskiem mamy bardzo silne nawarstwienie wpływów klasycznych, rzymskich na obszarach zachodnich, a greckich na ziemiach wschodnich. Działanie zaznacza się bardzo wyraźnie w dziedzinie wierzeń demonologicznych, stąd pochodzą nazwy rusałek od „rosalia“, sibieli od Sybilli i t. d. Ślady tych wpływów klasycznych można dostrzec w obrzędach dorocznych, zwłaszcza zapustnych.
 10. Następnie w czasach historycznych poczyna na obszar polski działać bardzo silnie cywilizacja zachodnio-europejska. Wpływy te występują już we wczesnem średniowieczu, a w ciągu wieków wsiąkają coraz bardziej w życie naszego ludu obce formy, które wzięły początek ze stylów kolejno w Europie panujących, a za pośrednictwem miast i dworów polskich zeszły do chłopskiej chaty. Przystosowane jednak do pojęć i potrzeb naszego ludu, przybrały kształty bardziej swojskie i stały się jego własnością.
 Przedewszystkiem w dziedzinie budownictwa chata symetryczno-dwuizbowa, zwykle budowana na słup, a powstała na tle zespolenia się elementów celtyckich i germańskich, wypiera często typ chaty jednoizbowej z wejściem w ścianie