Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/210

szczytowej, a budowanej na węgieł. Dach dwuspadkowy usuwa dach dawniejszy czterookapowy. Niemiecka ulicówka wypiera starą słowiańską okolnicę. Wreszcie kolonizacja dolno-saska wprowadza miejscami w Małopolsce dom, w którym ludzie mieszkają razem z bydłem.
 Wpływy zaznaczają się także wyraźnie w dziedzinie sprzętów ludowych. A więc góral ma dzisiaj w izbie czarnej stół gotycki, a w izbie białej stół renesansowy. Zaś owe kwiaty na skrzyniach, jakie widzimy zarówno na Podhalu, jak w Wielkopolsce i w Łowickiem, wzięły swój wzór z typowego renesansowego ornamentu: wazona z bukietem kwiatów. Ornament ten znalazł u nas niezwykłe rozpowszechnienie i przeszedł nietylko na skrzynie, ale również do tkactwa, na odzież, a nawet do malowideł na chatach łowickich. Hafty nasze pozostają pod żywem działaniem wzorów zachodnich. We wschodniej Polsce, zarówno na tkactwo jak i hafty, działały wpływy orjentalne.
 Nietylko sztuka, ale i literatura Zachodu wpłynęła silnie na kulturę ludu polskiego. Zach.-europejskie pieśni średniowieczne tak świeckie jak kościelne przeszły w wielkiej bardzo ilości do polskiej pieśni; zbiory różnych przypowieści, opowiadań i legend, jak np. Gesta Romanorum, Legenda aurea, Alphabetum narrationum jużto bezpośrednio, jużto za pośrednictwem kazań wpłynęły na polskie opowiadania i legendy ludowe. Także w dziedzinie przesądów leczniczych i przyrodniczych można zauważyć bardzo częste nawiązania do bestjarjuszów, lapidarjuszów i podręczników medyczno-naturalistycznych średniowiecza.
 11. Obszar Polski nie ulegał wpływom jednolitym i dlatego owe różne kulturowe nawarstwienia nie rozkładają się równo na całem polskiem terytorjum. W Polsce występuje szereg typów plemiennych, których odmienny charakter objawia się tak w dialekcie, jak i rozmaitych formach życia. Przytem szczególnie Mazowsze wyróżnia się od reszty Polski, a właściwie wogóle zachodzi różnica między Polską północną a południową. Widać to zarówno w kulturze materjalnej, jak społecznej i duchowej.
 Mamy np. chatę jednoizbową na Kujawach i Pomorzu, a czasem i na Mazowszu, a obok tego typu istnieje