Strona:M. Arcta Słownik Staropolski.djvu/0968

zbytkował; nad trupem zbytkował; poganiec nad nią się zbytkuje).

Zbytnie, zbytnio, rozrzutnie, bez umiarkowania.

Zbytni, 1) niepotrzebny, zbyteczny; 2) albo zbyteczny, zbytny, oddany zbytkom, zbytkujący, hulaszczy, rozpustny (człowiek Z. i sprosny); 3) dom Z. = dom publiczny, burdel.

Zdać, niedok. zdawać, 1) Z. komu przysięgę = ferować; 2) poddać (Z. ramiona pod jarzmo); 3) Z. kogo wyrokiem = skazać, potępić, wydać wyrok przeciw komu (Z. kogo o kłamstwo; Z. kogo na śmierć; zdali Sokratesa, iż nową wiarę wnosił; Z. się, 1) Z. się za co = wydawać się czem (zdaje mi się to za sromotę, za śmiech); 2) Z. się komu = zdawać mu się dobrem, podobać się, wydawać się możliwem, stosownem (zdaje mi się żebyś poszła za niego; więc nie zdaje się panu, ażebym się żenił?).

Zdajać, p. Zdoić.

Zdal, zdaleka.

Zdalbodny, zdaleka bodący (kopja zdalbodna).

Zdalpołyskny, zdala połyskujący (zbroja zdalpołyskna).

Zdałać, p. Zdołać.

Zdarz, szczęście, traf szczęśliwy.

Zdarzać i Z. się, p. Zdarzyć.

Zdarzyć, niedok. zdarzać, 1) Z. co = zrobić aby się udarzyło, pobłogosławić, poszczęścić (Z. czyją pracę; Z. komu drogę); 2) zrządzić, zesłać człowiekowi, obdarzyć go (co Bóg zdarza, wszystko dobre); Z. się, udarzyć się, poszczęścić się, powieść się (niechaj się wam szczęśliwie zdarza wszędzie).

Zdatniej, dogodniej, lepiej.

Zdatny, zdawkowy, bilonowy (moneta zdatna).

Zdawca, ten, co zdaje (Z.