Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/1026

Ta strona została skorygowana.

Ordynka, tat., krzywa szabla tatarska, hordynka (fig.).

Ordynować, łć., rozporządzać, zalecać, przepisywać, udzielać porady lekarskiej; być ordynatorem, przyjmować chorych, leczyć chorego; wysyłać, wyprawiać, komenderować; wyświęcać na kapłana.

Ordynus, łć., człowiek ordynarny, grubjanin, prostak, brutal.

Ordyński, Hordyński, Ordziński, tat., tyczący ś. ordy tatarskiej.

Ordzewiały, pokryty rdzą.

Ordzewieć, okryć ś. rdzą, zardzewieć z wierzchu.

Oreada, gr., nimfa górska (fig.).

Oreid, gr., aljaż miedzi i cynku.

Orędować, przyczyniać ś., wstawiać ś. za kim, wnosić instancję za kim, przemawiać, prosić kogo za kogo, upominać ś., błagać.

Orędownictwo, urząd orędownika; wstawianie ś. za kim, wstawiennictwo, instancja.

Orędowniczka, forma ż. od Orędownik; O. ludzi = Najświętsza Marja Panna, wstawiająca ś. za ludźmi do Chrystusa Pana.

Orędownik, orędujący ś., wstawiający ś. do kogo za kim, protektor, patron, obrońca; prokurator, poseł, posłaniec, sprawca, zastępca, pełnomocnik.

Orędzie, uroczysta przemowa w imieniu tronu do przedstawicieli narodu, mowa tronowa, uroczyste oznajmienie, odezwa.

Oręż, wszelka broń; walka o-na; podnieść o., chwycić za o., dobyć o-a; złożyć o. = poddać ś.; żart., żydowski o. = przekupstwo, pieniądze.

Orężnie, zbrojno.

Orężnik, giermek, noszący oręż za rycerzem; człowiek uzbrojony; rzemieślnik, który czyści broń.

Orężny, do oręża ś. odnoszący, zbrojny; wojowniczy, bohaterski.

Orfelinat, fr., ochronka dla sierot, zakład dobroczynny dla sierot.

Orfeon, Orfeum, gr., nazwa wielu stowarzyszeń śpiewaczych we Francji; nazwa lokalu, przeznaczonego na produkcje muzyczne, na zabawy.

Orficzny, gr., dotyczący orfików a. orfiki; religijno-mistyczny.

Orfik, gr., religijno-mistyczny poeta w starożytnej Grecji, zwolennik Orfeusza.

Orfika, gr., poezja religijno-mistyczna starożytnych Greków, wywodząca ś. od Orfeusza.

Organ, gr., część ciała zwierzęcia lub rośliny, spełniająca pewną określoną funkcję fizyczną lub psychiczną, narząd; dźwięk głosu, brzmienie; urząd, przedstawiciel władzy, zastępca; czasopismo, występujące w roli przedstawiciela stronnictwa; największy z instrumentów muzycznych, składający ś. z piszczałek różnej wielkości, klawiszów i miechów ze względu na rozległość skali, imponującą powagę i miękkość brzmienia znajduje pełne zastosowanie w muzyce kościelnej (fig.)

Organecznik, rodzaj polipa morskiego (fig.).

Organek, gr., mały organ (instrument muzyczny); w lm., o-ki, piszczałka, z kilku różnej długości rurek złożona (fig.); rodzaj komina, którego część, wystająca nad dach, jest u góry zamurowana, a w bocznych jego ściankach są szparki dla zapobieżenia dymieniu; w drukar., długa szufelka, na której zecer układa czcionki, złożone w win-