Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/1050

Ta strona została przepisana.

li, walca, stożka, elipsy); w mech., i o. koła = wał, na którym ś. ono obraca; o. obrotu ciała = linja idealna, około której wiruje ciało; o. wolna = gdy siły odśrodkowe ciała obracającego ś. jednostajnie około osi, wzajemnie ś. znoszą i z tego powodu oś nie ma do zniesienia żadnego ciśnienia; w miner., o. krystalograficzna a. oś krystalizacji = linja idealna, przechodząca przez środek kryształu a. łącząca środki naprzemianległych jednakowych ścian, jednakowych. krawędzi, a. wierzchołki naprzeciwległych jednakowych kątów; w astr., o. godzinna = oś, na której osadzone jest koło słoneczne; o. ekliptyki = linja prostopadła do ekliptyki i przechodząca przez jej środek; o. ziemi, o. ciała niebieskiego = oś ich obrotu dziennego; o. świata = linja, dokoła której dokonywa ś. pozorny obrót dzienny sklepienia niebieskiego, przedłużenie osi ziemskiej (fig.); o. równika = linja prostopadła do płaszczyzny równika w jego środku, o. świata; w fiz., o. zwierciadła kulistego = każda linja prosta, przez środek jego krzywizny przechodząca; o. soczewki = linja, przechodząca przez jej środek optyczny; o. trwała = o. dokoła której ciało wiruje; w anat., o. ciała = linja, myślą przeprowadzona przez środek ciała od głowy do nóg.

Ościany, przym. od Ość.

Ościca, roślina z rodziny traw.

Ościennik, mieszkający o ścianę, sąsiad.

Ościenny, graniczny, sąsiedzki, przyległy.

Oścień, drążek, kij zaostrzony do przepędzania bydła, wołów; przen., bodziec, pobudka; narzędzie o dwu, trzech a. czterech zębach do łowienia ryb (fig); trudno przeciw ościeniowi wierzgać = trudno ś. czemu opierać.

Oścież, otwór w ścianie na wylot, okienny a. drzwiowy; na o. = na rozcież, szeroko, obu połowami (drzwi na o. otwarte).

Ościeżyna, ukośne rozszerzanie muru we framugach okiennych i drzwiowych, glif.

Ościgla, roślina z rodziny liljowatych.

Ościowy, odnoszący ś. do ości; mający ości, ościsty.

Ościsty, mający dużo ości.

Ość, kość rybia (fig.); kolec, cierń; plewa (chleb z ości); oście u kłosów = wąsy; szczotka z pręcików drucianych, osadzona na drążku, służąca do przekłuwania na drzewie kokonów prządki sosnowca; cienka, wystająca, zaostrzona część kości, wyrostek; o. rybacka — p. Oścień.

Oślak, młody osiełek; oślisko; tępy, niezdolny, leniwy chłopak.

Oślarnia, stajnia dla osłów.

Oślarz (forma ż. Oślarka), poganiacz a. pastuch osłów.

Oślątko, mały osiołek, młody osiołek; przen., głuptasek, głuptas.

Oślep, Na oślep, ślepo, nie bacząc na nic, nie patrząc, bez rozwagi, bez zastanowienia; z ufnością, z zaufaniem.

Oślepiać, dok. Oślepić; pozbawiać wzroku, czynić ślepym; olśniewać; przen., zaślepiać, omamiać, opętać, pozbawiać panowania nad sobą, pozbawiać równowagi umysłowej, zastanowienia, rozpoznawania.

Oślepieniec, człowiek, pozbawiony wzroku; przen., zaślepieniec.