Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/127

Ta strona została skorygowana.

Ciachać, ciachnąć, uderzać, rąbać, ciąć, smagać, krajać, przecinać.

Ci, ci! głos ćwierkania niektórych ptaków.

Ci, ci, ci! wołanie na kotka, ażeby przyszedł.

Ciałko, zdr. od Ciało; pulchne, ładne ciało (dziecka, kobiety); C. krwi, stałe części znajdujące się we krwi; kulki krwi, krążki krwi; C. nasienne = nitki nasienne, plemniki; C. zieleni = białkowate utwory znajdujące się w komórkach roślin, zawierające zieleń; C. barwnikowe = utwory w komórkach roślinnych, nadające zabarwienie kwiatom, owocom i t. d.

Ciało, wszystko to, co wypełnia pewną przestrzeń, przedmiot; ustrój ludzki albo zwierzęcy jako całość; części miękkie otaczające kości, mięso; trup, zwłoki; lek. każda rzecz niepłynna, przebywająca przygodnie w ustroju; istota, człowiek, twór, stworzenie, człowieczeństwo, natura ludzka; C. i Krew Pańska = Eucharystja, Hostja, Najświętszy Sakrament; Boże C. = uroczystość na cześć Najświętszego Sakramentu; a Słowo C. się stało = człowiekiem; wyrażenie zdziwienia; materja, substancja, jestestwo; C. organiczne = związki węgla; C. nieorganiczne = mineralne; C. proste = pierwiastek, C. złożone = związek chemiczny; C. organizowane = C. żyjące, zwierzęce, roślinne; C. niebieskie gwiazdy (planety, komety, księżyc, słońce, aerolity i t. d.); w mat. C. wymierne = bryła; układ liczb mających pewne własności wspólne; C. stałe, mające własny kształt i własną objętość; C. ciekłe, ciecz mająca własną objętość ale przybierająca kształt naczynia, w którem się znajduje; C. lotne, nie dające się zamknąć w otwartym naczyniu wskutek swej rozprężliwości; przen. C. = ogół czego, zgromadzenie, korporacja, komplet osób, personel; C. dyplomatyczne = zgromadzenie posłów zagranicznych przy dworze; C. prawodawcze = instytucja ustanawiająca prawa; parlament; z C. spadać = chudnąć; nabierać C. = nabierać tuszy, tyć; świecić C-em = być obdartym; rozstać się z C. (dusza) = umrzeć; oddawać i się czemu duszą i C. = zająć się czemś gorliwie, z zapałem; oblec się w C. = urzeczywistnić się; dogadzać C. = żyć wygodnie, jeść i pić dobrze; czystość C. = niewinność.

Ciałopalenie, palenie ciał zamiast pochowania ich w ziemi.

Ciałoskład, budowa ciała, skład ciała, ustrój, konstytucja.

Ciałotocz, pasorzyt sprawiający świerzbę (f.).

Ciamajdap. Gamajda.

Ciamcia, ciamciałamcia, prow., flegmatyk, rozlazły, niezaradny, ciepłe kluski, niedołęga, gamajda.

Ciamciowaty, rozlazły, zbyt powolny, niedołężny.

Ciapa, nie umiejący rozmawiać, niedołęga, niezdara, niezgrabjasz.

Ciapać, słówko za słówkiem niewyraźnie cedzić, bąkać; zlekka uderzać nożem albo siekierą, dziabać; człapać się, iść po błocie; wolno gryźć.

Ciapnąć, uderzyć, palnąć, kropnąć, ugryźć.

Ciap! ciap! wyrażenie chodu powolnego a. mowy niewyraźnej; odgłos chodu po błocie, chlap! chlap!

Ciapu, oznaczenie powolności, i niezaradności; człowiek nie mający swojego zdania.

Ciapugroch, ciapukapusta, człowiek powolny, rozlazły, niedołęga.

Ciarach, pgrdl. ludowe przezwisko szlachcica, surdutowiec, mieszczanin; człowiek dworski.