Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/137

Ta strona została przepisana.

Ciężarna, brzemienna, nosząca w sobie płód.

Ciężarnośćp. Brzemienność.

Ciężarny, obładowany, objuczony, zawierający ciężkie rzeczy.

Ciężarowy, zawierający ciężary, przeznaczony do przewożenia ciężarów; idący pociągiem towarowym (posyłka).

Ciężećp. Ciążyć.

Ciężejp. Ciężko.

Ciężenie, ucisk, obowiązek, uciążliwość.

Ciężkawyp. Ciężkowaty.

Ciężki, ważki, dużo ważący, mający znaczną wagę, nie lekki; ociężały, leniwy, nieruchawy, nieskory, niezgrabny; spasły, nie prędko biegnący; trudny, utrudniony, niełatwy; trudny do zniesienia, do wykonania; groźny, niebezpieczny, zbyt silny, uciążliwy; za ciepły (ubranie); przykry, dotkliwy, dokuczliwy, okrutny; C. artylerja, posługująca się ciężkiemi działami; C. kawalerja, żołnierze konni posiadający cięższą broń i ciężej ubrani (w kirysy i t. p.); przen. ludzie niemłodzi, nie skorzy do zabaw, nieruchawi; C. mowa zająkliwa, niewyraźna; styl C. zawiły, nie porywający; nieestetyczny, robiący nieprzyjemne wrażenie; C. wino-mocne, tęgie, silnie działające, w lepszym gatunku; C-a brzemienna.

Ciężko, przysł., (st. wyższy ciężej), z uczuciem ciężaru, me lekko, z wagą; trudno, nie łatwo, z trudnością; silnie, mocno, bardzo, z wysiłkiem, uciążliwie, przykro, markotno, uczuwając brak; C. mówić jąkać się.

Ciężkojęzyczny, mówiący wolno i z trudnością; nie umiejący się gładko wygadać, jąkający się.

Ciężkomiar, Ciężkomierz, przyrząd, wskazujący stopień ciężkości i prężenia, p. Barometr.

Ciężkomierz, przyrząd do wskazywania właściwego ciężaru ciał (fig.).

Ciężkomówny, mający mowę utrudnioną, jąkający się, nudny, zawiły.

Ciężkomyślny, myślący powoli, niedomyślny, niepojętny.

Ciężkonogi, ociężały, nie mogący iść szybko, nieruchawy.

Ciężkość, cecha ciężenia, przyciąganie pomiędzy ziemią a ciałami na jej powierzchni; siła materji, przez którą objaśniamy spadek ciał, pozostawionych samym sobie, ciążenie, grawitacja; środek C-ści = punkt równowagi ciała, waga, ociężałość, nieruchawość, trudność w poruszaniu ś.; nacisk, ucisk; trudność w pojmowaniu, w robocie jakiej; trudność w oddychaniu, uciskanie w piersiach, gniecenie; dolegliwość, przykrość, zgryzota; moc, tęgość; wielkie rozmiary, wielkie kształty, niezgrabność.

Ciężkowaty, trochę ciężki, przyciężki, niezgrabny: wolno chodzący, nieruchawy, nieskory do działania, nielotny (umysł).

Ciężyć, być albo stawać się ciężkim, uciążliwym; czuć ciężkość; uciskać, przygniatać, dolegać; ulegać sile ciężkości albo ciążeniu ku środkowi ziemi; C. komu przysparzać komu kłopotu, narażać na wydatki, p. Ciążyć; C. na sercu mieć obowiązek spełnienia a jednak nie spełniać; odczuwać boleść.

Ciocia, zdr. od Ciotka.

Ciocia-babcia, babka nierodzona, ciotka matki lub ojca.

Ciocin, należący do ciotki.

Ciokać, cioknąć, czokać, głaskać konia ręką, odzywając się do niego pieszczotliwie w celu oswojenia go.

Ciołaczek, młody cielak, ciołek; głupiutki.