Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/138

Ta strona została przepisana.

Ciołek, cielę podrosle, byczek młody, cielak, ciołaczek; głupi, niezgrabny.

Ciołucha, ciołuszka, młoda jałówka.

Cios, kamień, piaskowiec drobnoziarnisty jednostajnie twardy, dający się łatwo obrabiać.

Cios, uderzenie, raz, ciecie; klęska, plaga, nieszczęście odrazu spadłe; szrama, kresa, blizna, karb; ciosane drzewo albo kamień.

Ciosa, koza, ryba rzeczna z gatunku u klejów.

Ciosać, ciesać, obrabiać siekierą drzewo lub dłutem kamień, aby był gładszy lub cieńszy; ogładzać, okrzesywać, gładzić, ociosywać; uczyć gładszych obyczajów, kształcić; C. komu kolki na głowie = pozwalać sobie zanadto, względem kogo, nadużywać czyjejś łagodności.

Ciosanie, obrabianie siekierą drzewa, dłutem kamienia; okrzesywanie.

Ciosowy, przym. od Cios; C. kamień, to samo co cios, kamień piaskowy ciosany na bloki.

Ciotczany, ciotczynp. Cioteczny.

Cioteczka, ciotunia, ciotuchna, zdr. od Ciotka.

Cioteczno-rodzony, syn rodzonej siostry matki lub ojca.

Cioteczny, przym. od Ciotka; należący do ciotki; pozostały po ciotce; C. brat, C. siostra = dzieci siostry matki lub siostry ojca.

Ciotka, siostra matki lub ojca.

Ciotuchna, ciotunia, ciotunieczka, zdr. od Ciotka.

Cip, cip! cipuchny! wabienie kur.

Cipuchna, zdr. kura.

Ciroza, stwardnienie wątroby, nerek, płuc.

Cis, drzewo iglaste, z rodziny cisowatych, o drewnie bardzo twardym, o liściach płaskich i owocach w kształcie mięsistych jagód trujących (fig.); godło smutku i zmartwień.

Cis = nuta c z jednym krzyżykiem = des; C. dur, tonacja z 7 krzyżykami; C. mol, tonacja z 4 krzyżykami.

Cisawka, owad skrzydlaty z rodziny chrząszczowatych; choroba odznaczająca się ogólnym wyniszczeniem ciała.

Cisawy, koloru jasno-gniadego, kasztanowatego, orzechowego.

Cisk! wykrz. oznaczający rzucenie, ciśniecie; przyciskanie.

Ciskać, Cisnąć, rzucić coś z silą; wyrzucać w górę, miotać; silnie poruszać (morze, febra); rzucać, popychać: C. iskry: okazywać oczami silny gniew, być poruszonym; rozrzucać, szafować, trwonić (pieniądze); C. słowa, wypowiadać gwałtownie, wypowiadać prawdę; C. w oczy = wypowiedzieć ostro, obelżywie; C. się, rzucać ś., obruszyć ś., miotać ś., gniewać ś., okazywać gniew ruchami.

Ciskanie, rzucanie, miotanie, p. Ciskać.

Ciskawka, kij rozszczepiony do rzucania kamyków, proca, sygawka: dziadek do orzechów.

Cisnąć, rzucić co z siłą, gnieść, tłoczyć, naciskać; uciskać, uwierać, przyciskać, ściskać, wyciskać, wywierać nacisk; dokuczać, sprawiać dolegliwość, napędzać; gnębić. nękać, ciemiężyć, prześladować; naglić, zmuszać do czego; opuścić, porzucić; wypowiedzieć ostro, gwałtownie; C. księgi = drukować; C. się, porwać ś., rzucić ś., gniewać ś.; chcieć wejść w ciżbę, pchać ś., tłoczyć ś., wciskać ś., wdzierać ś.; napływać, gromadzić się tłumnie; garnąć ś., piąć ś. do czego, usiłować osiągnąć co, usil-