Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/158

omamiać; zachwycać, porywać, mieć wpływ nadnaturalny, oczarowywać, nęcić, wabić.

 Czarownica, r. ż. od Czarownik; kobieta, która przez mniemany związek z czartem miała działać w szkodliwy sposób na ludzi i zwierzęta; kobieta stara i brzydka czarami się trudniąca, guślarka; kobieta zła, wiedźma.

 Czarownictwo — p. Czarnoksięstwo.

 Czarownik — p. Czarnoksiężnik, Czarodziej.

 Czarowny, czarodziejski, czarujący pięknością, piękny, prześliczny, uroczy, zachwycający, przepyszny, olśniewający.

 Czart, anioł upadły, djabeł, szatan, bies, zły duch, dydek; człowiek zły, złośliwy, niedobry; hultaj, gałgan, uparty: licho, bieda, nieszczęście: poszło do C. = przehulane; małe parta idzie do C. = źle nabyte nie idzie na pożytek; tego jest do C-a = bardzo dużo.

 Czartawa, czarnokwit, roślina zielna z rodziny wiesiołkowatych o liściach sercowatych i różowym kielichu, rosnąca po lasach i koło płotów.

 Czartopłoch (-chu), roślina Popłoch lub oset podwórzowy; gatunek grzyba trującego, o drażliwej woni, z rodzaju bedłki.

 Czartowski — p. Czarci, djabelski, szatański; C. mleko = nazwa rośliny wilczomlecz; C. żebro = nazwa rośliny dryjakiew łąkowa.

 Czarujący, porywający, zachwycający, łudzący, ujmujący, czarowny, śliczny, piękny.

 Czary — p. Czar.

 Czar-ziele, ziele mające mieć moc przy wykonywaniu czarów.

 Czas, pojęcie, wypływające z uświadomienia następstwa i trwania zjawisk; chwila, moment, pora stosowna, pora właściwa, termin, sposobność; w lm.: okres lat, epoka, wiek; (C-y Zygmuntowskie); C. upływa, bieży, leci, ma skrzydła = chwile bezpowrotnie mijają, teraźniejszość zamienia się w przeszłość; C. zleciał jak z bicza trzasł = minął bardzo szybko; C. płaci = C. traci wszystko zależy od chwili, od pory = taż sama rzecz w różnych chwilach różne ma znaczenie; C. to pieniądz = nie tracąc C. można coś zarobić, marnowanie C. przynosi stratę materjalną; C. najlepszy lekarz = dawne cierpienia i nieszczęścia zacierają się w pamięci; C. to pokaże = zobaczymy skutki w przyszłości; zostawmy to C-owi = nie współdziałajmy czynnie, aby wywołać jakiś skutek, zachowajmy się biernie w tym razie; jeszcze nie C., będzie na to C. = teraz chwila nie odpowiednia, pora niewłaściwa, nie teraz, zawcześnie, później; już nie C., za późno; już wielki C. = już dawno nadeszła pora; mieć C. przed sobą = zawcześnie, później; nie w C. = za późno; przed C-em = przedwcześnie, zawcześnie; w sam C. = w porę, akurat, właśnie; innym C-em = kiedyindziej, nie teraz; mieć C. wolny = być swobodnym od zatrudnienia; mieć C. zajęty = być zatrudnionym w danej chwili; nie mieć C-su = być zatrudnionym, nie mieć chwili wolnej od zajęcia; brak C. = brak chwili wolnej, potrzebnej; wolnym C-em = wtedy, kiedy się nie jest lub nie będzie zatrudnionym; znaleźć C. = postarać się o chwile wolne, swobodne; zabawić jakiś C. = zatrzymać się gdzie lub u kogo przez dłuższy przeciąg czasu; na C. = na oznaczony termin, w ściśle określonej, we właściwej porze, dosyć wcześnie; w krótkim C-sie = niezadługo, wkrótce: nie w C-sie = nie we właściwej porze, nie w oznaczonym