uczkę; oddać, nadstawić: D. głowę pod miecz; dałbym za to głowę, szyję; D. buzi; dała mu = oddała mu się; przedstawić, złożyć: D. dowód przyjaźni; D. przykład; D. wyraz = wypowiedzieć; D. wyraz przekonaniom, uznania = pochwalić; D. do poznania = napomknąć; D. do myślenia = zastanowić; D.miejsce, czas, termin = wyznaczyć, oznaczyć; zostawić: D. komu czas do namysłu; D. komu pokój (Daj sobie pokój = nie trudź się, nie kuś się); sprawić, dopuścić, zrządzić, zdarzyć: Daj, Boże! dałby to Bóg!; oddać, polecić, poruczyć, wydać w ręce czyje! poddać komu: Daj go Bogu, katu!; polecić, kazać: Dał go uczyć, D. konia podkuć; nie zabronić, pozwolić, dopuścić: daj mu się wygadać; da Bóg doczekać; dałbym sobie szyję uciąć; nie daj ś. ruszać! da się to widzieć; nie dano mu dożyć tej radosnej chwili; dało się słyszeć silne gwizdanie; D. się unieść gniewowi; D. znać = zawiadomić: D. sygnał; D. kontrparę = cofnąć lokomotywę; D. komu rózgą i w skórę, w twarz, po plecach; D. komu baty, obić; przen. D. komu po nosie (= zawstydzić go, wyłajać); D. za wygraną = ustąpić; D. susa = skoczyć; D. nogę, drapaka = uciec, szlema (w grze w wista), mata (w grze w szachy), łatę = wstawić; obicie, okno od drogi, kolor; D. odpór (= stawić); D. ognia = strzelać; D. czemu początek; D. wystawkę = rozpocząć grę przez postawienie bili na bilardzie a. przez pierwsze nieznaczne uderzenie, D. ś. ulec, ustąpić, nie obronić ś., poddać ś.; nie daj ś.! = nie ulegaj, nie poddawaj ś., stawaj mężnie, broń ś.! D. ś. we znaki = dokuczyć. D. ś. poznać = nastręczyć możność poznania ś.; D. ś. w moc komu = powierzyć ś., zaufać komu; D. ś. na co, śmiać ś., odważyć ś., piąć ś. do czego; podać ś., udać; wdać ś., zadać ś.
Dafna, Dafne, gr., Wawrzynek, roślina z rodziny tymiałkowatych (fig.).
Dafnetyna, gr., chem., substancja krystaliczna, powstająca przy rozkładzie dafniny.
Dafnia, gr., rozwielitka, maleńki skorupiak słodkowodny, okryty dwuklapową skorupą (fig.).
Dafnina, gr., chem., substancja, otrzymywana z kory roślin: wawrzynek górny i wawrzynek wilcze łyko.
Daga, Dah, Deka, nm., sztylet, puginał.
Dagierotyp, fr., obraz, utrwalony na płycie metalowej za pomocą działania światła, nazwany od wynalazcy Daguerre’a.
Dagierotypja, fr., pierwotna metoda fotografji, wynaleziona przez Daguerre’a; pracownia, w której przygotowują dagierotypy.
Daimio, jap., członek arystokracji, pan feudalny w Japonji.
Dairo, jap., arcykapłan japoński.
Dajmon — p. Demon.
Dajn, Dajna, Dajnos, lit., litewska pieśń ludowa.
Dakrjolit, gr., kamień, osadzający się w kanaliku łzawym z soli wapiennych, zawartych w łzach.
Daktyl, gr., 1) stopa wierszowa z trzech zgłosek, z których pierwsza długa lub akcentowana (np. byliśmy); 2) owoc palmy daktylowej, p. Daktylowiec.
Daktyliczny, gr., wiersz złożony z daktylów (stóp).
Daktyljografika, gr., rytowanie drogich kamieni.
Daktyljomancja, gr., wróżenie za pomocą palców.
Daktyljon, gr., przyrząd, mający wzmacniać palce grających na fortepjanie.
Daktyljoteka, gr., zbiór arty-
