Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/255

Ta strona została przepisana.

Dyplomatyk, gr., biegły w dyplomatyce, paleograf.

Dyplomatyka, gr., nauka o dyplomatach, przywilejach dawnych; p. Dyplomacja.

Dyplomatyzować, gr., zachowywać formy dyplomatyczne, ceremonjować się z przeprowadzeniem swoich zamiarów, oszczędzając uczucia osób, przeciw którym te zamiary są zwrócone; postępować ostrożnie, oględnie, licząc się ze słowami.

Dyplomować, gr., kogo = dawać mu dyplom, odznaczać go.

Dyplomowany, gr., posiadający dyplom.

Dypsomanja, gr., opilstwo powracające w pewnych okresach.

Dyptam, Dyptan, gr., roślina zielna z rodziny rutowatych, trzemdała.

Dypterologja, gr., część zoologji o owadach dwuskrzydłych.

Dyptych, Dyptyk, gr., obraz złożony z dwuch części oddzielnych (fig.); lista kolatorów a. dobroczyńców klasztoru.

Dyrdnąć, Dyrnąć, Derdnąć, Dernąć, nied. Dyrdać, Derdać, pobiec w dyrdy, popędzić drobnemi krokami; uciec, umknąć, drapnąć.

Dyrdymałka, gra hazardowa w bilard, ruletka bilardowa; w lm. d-ki, koszałki — opałki.

Dyrekcja, łć., przewodnictwo, kierownictwo, kierunek; dyrygowanie, władza naczelna, zarząd czego; biuro zarządzające (d. naukowa; d. szczegółowa; d. główna Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego; d. teatrów).

Dyrektor, łć., kierujący jaką instytucją a. jej wydziałem, naczelnik dyrekcji, zarządca, kierownik, (d. departamentu); d. orkiestry, chóru = ten, co dyryguje, dyrygient; d. teatru prywatnego, cyrku = przedsiębiorca; d. szkoły = przełożony szkoły; nauczyciel wiejski; d-owa, żona d-a.

Dyrektorjat, łć., nazwa władzy najwyższej we Francji w latach 1795 — 1799; d. a. dyrektorat = władza najwyższa w Szwajcarji.

Dyrektorjum, łć., władza naczelna; kancelaria, zarządu.

Dyrektorstwo, łć., urząd dyrektora; ogół dyrektorów danej instytucji; guwernerka, korepetycja; dyrektor z żoną.

Dyrektywa, łć., idea lub zasada kierownicza, przewodnia; kierunek zalecony.

Dyrhem, ar., rodzaj dawnej monety tureckiej, perskiej.

Dyrnąćp. Dyrdnąć.

Dyrygient, łć., kierownik orkiestry, kapeli, chóru, wybijający takt w czasie wykonania, przewodniczący przy wykonaniu litworu muzycznego zbiorowego.

Dyrygować, łć., czym = być dyrygientem czego, zarządzać, kierować; prowadzić co; d. w tańcu a. tańcami = być wodzirejem.

Dysażjo, wł., dopłata przy zamianie pieniędzy, mających kurs niższy, na pieniądze, mające kurs wyższy; strata na kursie pieniędzy.

Dysceptacja, łć., rozprawy, roztrząsanie.

Dyscernować, łć., rozróżniać.

Dyscesja, łć., rozdzielenie się, rozbicie się.

Dyscyplina, łć., krótki bicz o kilku sznurkach a. rzemykach (fig.); uderzenie takim narzędziem; karność, rygor, subordynacja; zdr. Dyscyplinka = mała d.

Dyscyplinarka, łć., proces dyscyplinarny, służbowy.

Dyscyplinarny, łć., karny, poprawczy, przedsięwzięty dla utrzymania a. przywrócenia kar-