Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/39

 Arszyn, miara rosyjska długości = 0,70 metra.

 Arterja łć. tętnica, żyła pulsowa, prowadząca krew z serca.

 Arterjalny, tętniczy, tyczący się arterji (krew).

 Artezyjski przym. od Artezja (Artois) fr., A. studnia = studnia wywiercona świdrem.

 Artful, Hartful nm., drąg do zatrzymywania tratwy przy lądzie.

 Artrytyczny gr., powstały skutkiem artrytyzmu (ból).

 Artrytyzm (błędnie Artretyzm) gr., dna, gościec, choroba odznaczająca się silnym bólem w stawach i obrzmieniem; podagra (A. nóg), chiragra (A. rąk).

 Artykulacja łć., artykułowanie, członkowanie wyrazu, wyraźne wymawianie głosek.

 Artykuł łć., mniejsza praca literacka lub publicystyczna umieszczona w czasopiśmie; ustęp, rozdział (w książce); paragraf, punkt, sprawa; gatunek, rodzaj towaru (np. artykuły spożywcze). A. wiary — jedna z 12-tu części składu Apostolskiego; przen. — zasada, w którą ktoś wierzy i kieruje się nią w postępowaniu.

 Artykułować (artykulować), wymawiać wyraźnie pojedyńcze głoski wyrazu, członkować wyraz.

 Artylerja fr., broń ciężkiego kalibru (działa, moździerze), z potrzebnemi rekwizytami, oraz wojsko, które ich używa i obsługuje. A. ciężka = działa wielkiego kalibru; przen. ir. — osoby ociężałe (np. skutkiem otyłości).

 Artyleryjny (lepiej niż Artyleryjski), tyczący się artylerji, należący do artylerji.

 Artylerzysta, żołnierz służący w artylerji.

 Artysta fr., uprawiający sztukę piękną (malarz, rzeźbiarz i t. d.); kunsztmistrz, biegły w swojej sztuce; mający poczucie piękna i wyrobiony smak estetyczny; aktor teatralny; przen. ir. — wyćwiczony w czem, mistrz w swoim rodzaju, sztukmistrz, gracz.

 Artystyczny, wykonany z artyzmem, pełen artyzmu, wykonany podług prawideł sztuki.

 Artyzm blm., zdolność odczuwania piękna i uwydatniania go w utworze; piękno, zawarte w rzeczy przez człowieka wykonanej; sztuka, biegłość, doskonałość.

 Arum ndm., obrazek, obrazkowiec, roślina o pięknych dużych liściach.

 Aryjczykowie — p. Arjowie.

 Aryjski przym. od Arjowie, indo-europejski.

 Arynga wł., formuła pisania, witania, mówienia, przepisana w pewnych razach, okolicznościach.

 Arystarch gr., krytyk surowy, ale światły i sprawiedliwy.

 Arystokracja gr., możnowładztwo, wysoka szlachta rodowa, najwyższa klasa, społeczna. A. pieniężna = klasa ludzi bogatych, plutokracja; pańskość, przepych pański. A. ducha = ludzie znamienici talentem i nauką.

 Arystokrata, członek lub stronnik arystokracji.

 Arystokratyczny, tyczący się arystokracji, należący do niej, hołdujący arystokracji; odznaczający się cechami arystokracji; wielkopański; będący w rękach arystokracji (rząd).

 Arystokratyzm, arystokratyczność gr., blm., zasady arystokrat.

 Aryston gr., instrument muzyczny samogrający, w którym obracająca się tarcza tekturowa (nuty) przy pomocy odpowiednich różnej długości wycięć, naciska klawisze, otwierające dostęp powietrza do piszczałek, wydających głos.

 Arytmetyczny, dotyczący arytmetyki; pokazujący różnicę miedzy dwiema lub więcej liczbami, to samo, co różnicowy.