Jaźwiec (-źwca) — p. Borsuk (fig.).
Jąć, nied. Imać, chwycić, pojmać, złapać; wziąć, zacząć; j. ś., wziąć się do czego, chwycić się.
Jąderko — p. Jądro; drobne ciałko ziarniste w jądrze komórki.
Jądro, ciałko kulkowate, znajdujące ś. w łupinie, ziarno; ziarno owocu, znajdujące się w pestce, pestka; wnętrze, środek; narząd w ustroju męskim, wytwarzający nasienie; ciałka pęcherzykowate wewnątrz komórki zwierzęcej albo roślinnej; przen., grunt rzeczy, istota rzeczy, treść, esencja.
Jądrzysty, Jędrnisty, zawierający jądro, pełen jąder, o dużych jądrach.
Jąkać, dok. Jąknąć, niewyraźnie wymawiać, bełkotać; j. ś., zacinać ś. w mówieniu, z trudnością wymawiać zgłoski, przeciągając je, powtarzając i urywając.
Jąkała, Jąkacz, człowiek jąkający się.
Jąkliwość, wada jąkania się.
Jąkliwy, jąkający się.
Jątka — p. Jętka.
Jątrew (-trwi), bratowa (zdr. Jątrewka).
Jątrznica, kiszka okrążnicowa, okrążnica; kiszka do jedzenia, nadziewami krwią i tłuszczem wieprzowym.
Jątrznik, powód do gniewu; sztuczna rana, apertura
Jątrzny, pochodzący od jątrzęnia, ropiejący.
Jątrzyciel, człowiek lubiący kogoś jątrzyć, podbudzać (forma ż. Jątrzycielka).
Jątrzyć, sprawiać ropienie rany, ropić; rozpalać, rozżegać; przen., drażnić, rozdrażniać, gniewać; j. ś., ropić się; wpadać w rozjątrzenie.
Jechać, (cz. ter., jadę, jedziesz i t. d.) odbywać drogę konno, wozem, koleją żelazną lub statkiem; j. na wojnę = udawać się na wojnę; kto smaruje, ten jedzie = kto płaci (daje łapówki), temu ś. udaje; j-ł go sęk! = bierz go djabli, mniejsza o niego.
Jeden, Jedna, Jedno, liczebn., raz; jedyny, sam jeden = tylko sam; co do j-ego = wszyscy; wszystko j-o = na jedno wychodzi; wszystko mi to j-o! = to mię nie obchodzi; j. — drugi = ten — tamten; j. po drugim; j. z dwóch; j-o z dwojga = czy to, czy owo; jedenże, jednaki, ten sam; pewien, niejaki, jakiś; rz., jakiś człowiek, ktoś; nie j. = więcej niż jeden, wielu, wiele, kilku; inny, co za j.? co to za j.? = kto to taki? na j-ej nodze = co tchu, w te pędy; j-ym razem = raz, za j-ym razem = odrazu, jednocześnie; j-em słowem = krótko mówiąc: sam jeden, jedyny, jeden tylko; ani j. = żaden; ostatni (co do j-ego); j-no w drugie = razem, łącznie; to wychodzi na j-no = na to samo; j-na cena = ta sama, jednakowa.
Jedenastka, liczba, wyrażająca 11.
Jedenastokąt, figura o 11-tu kątach.
Jedenastoletni, mający 11 lat, trwający 11 lat.
Jedenastozgłoskowy, złożony z 11 zgłosek (wiersz).
Jedenastu, licz. nieodm. z imionami męskiemi; j. żołnierzy.
Jedenasty, licz. porządk., następujący po dziesiątym.
Jedenaście (-stu), 10 + 1.
Jedenaścioro (-orga), licz. zbior., z imionami ludzi lub zwierząt obojej płci: j. dzieci.
Jedenże, Jednaż, Jednoż, jeden i tenże, ten sam, jednaki.
Jedlina, drzewo jodłowe i jego gałęzie; zbior., jodły, las jodłowy.
